De meeste mensen vinden het prettig te denken dat zij hun leven in eigen hand hebben. De psycholoog Rotter bedacht meer dan veertig jaar geleden de dimensie internal – external locus of control. Mensen die een sterke internal focus hebben, zijn van mening dat hetgeen er met hen gebeurt door henzelf veroorzaakt wordt. Aan de andere kant van de schaal bevinden zich mensen die menen dat het leven van toevalligheden aan elkaar hangt waar zij zelf weinig invloed op hebben. “Ik leef mijn leven” versus “Ik word geleefd”. Voor beide gezichtspunten is natuurlijk wat te zeggen. Toch is het waarschijnlijker dat bij assessment kandidaten geneigd zijn successen aan zichzelf en mislukkingen aan de situatie of de omstandigheden toe te schrijven. Psychologen – onder andere Nisbett – noemen dat de fundamentele attributiefout:
“Ik heb in drie jaar tijd twee promoties gemaakt”
(of had je toevallig een behulpzame manager?).
“Het product dat ik gemaakt heb is erg succesvol!”
(heb je dat alleen gemaakt en wie deed de marketing, de sales en de service?).
“De ontwikkeling van dat product heb ik stopgezet want de economie zat tegen”
(of was het gewoon geen goed idee?)
“Die opleiding ben ik mee gestopt want de docent mocht me gewoon niet”
(of miste je gewoon de capaciteiten en het doorzettingsvermogen?)
De professionele assessor moet er rekening mee houden dat zowel de kandidaat als hijzelf deze fout kan maken. De kandidaat zal zijn succes aan zichzelf willen toeschrijven (zie boven) en een goedgelovige assessor gaat daar in mee en trapt in dezelfde valkuil. De cynische assessor schrijft alles wat de kandidaat claimt aan de gelukkige omstandigheden toe (“komt uit een goed nest”, “is naar de goede opleiding gestuurd”, “heeft een goed stel hersens meegekregen”, enzovoort). Beide typen assessoren doen hun werk niet goed. Een hulpmiddel om uit te vinden wat de kandidaat zelf gedaan en bereikt heeft is de STAR interview methode. Hierbij wordt nauwkeurig nageplozen wat de bijdrage van de kandidaat zelf is geweest en wat aan de omstandigheden of de situatie moet worden toegeschreven. Over STAR de volgende keer meer.
Geef een reactie