Mensen beoordelen dagelijks honderden situaties. Dat gaat ons meestal goed af. In het verkeer rijden we op ‘auto-pilot’: het beoordelen van het gedrag van medeweggebruikers doen we automatisch. Voor dit soort van beoordelingssituaties hebben we zogenaamde ‘scripts’ in ons hoofd. Op basis van ervaring kunnen we ongeveer voorspellen wat er in een bepaalde situatie gaat gebeuren en dus adequaat beoordelen en daarna handelen. Het feit dat er relatief weinig verkeersdoden vallen – altijd teveel natuurlijk – bewijst dat de menselijke beoordelaar het in standaardsituaties goed doet: we hebben ons lesje geleerd en handelen daarnaar.
Wanneer ik echter aan een groep mensen de vraag stel “Wie van u met een rijbewijs rijdt er slechter dan gemiddeld?” dan steken slechts een paar mensen hun vinger op. Tachtig tot negentig procent van de automobilisten vindt dat zij beter rijden dan gemiddeld. Dat kan statistisch natuurlijk niet. In een wat grotere groep rijdt uiteraard de helft slechter dan gemiddeld. Gewoon kansberekening.
Wat is hier aan de hand?
Mensen overschatten zichzelf als beoordelaar van andere mensen, en met name van zichzelf. Hetzelfde fenomeen zie je terug bij 360-graden feedback. Ongeveer altijd zijn de zelfbeoordelingen hoger dan de beoordelingen door anderen. Als wij onszelf al niet goed beoordelen, hoe zit het dan met het beoordelen van anderen in een professionele context? Wel, dat gaat dus vaak fout. Tijdens het beoordelen van anderen zoeken we naar scripts die ons – net als in het verkeer – helpen snel en efficiënt tot een oordeel te komen. We zoeken bij de beoordeling van de ander naar ervaringen uit het verleden die het beoordelen vergemakkelijken.
Objectiviteit
Deze scripts blijken dan eigenlijk vooroordelen en stereotyperingen gebaseerd op een paar uiterlijke kenmerken (verkeerde stropdas, slappe handdruk, postuur, sexe, afkomst, enz.) resulterend in gevoelens van sympathie of antipathie. Onderbuik dus. Veel assessments bij selectie of beoordeling vinden plaats op basis van subjectieve gevoelens. De taak van de HRM-professional is te zorgen dat oordelen over andere mensen zo objectief mogelijk plaatsvinden. Assessment: iedereen denkt dat hij het kan.
Volgende keer: objectieve beoordeling
Geef een reactie