Bij het beoordelen van kandidaten – laten we dit assessment noemen – gebruiken veel assessoren instrumenten. Instrumenten bedoeld om het eigen oordeel te onderbouwen. Je zou kunnen zeggen ‘objectiveren’. Natuurlijk is dit een goede gewoonte. Tests zijn blind, zoals dat heet, en het kan helpen een beter oordeel over de kandidaat te vellen. Veel van de gebruikte instrumenten (zo niet alle) vallen in de categorie ‘Persoonlijkheid’ of ‘Intellect’. Simpel gezegd: hoe gedraagt deze persoon zich in het algemeen (‘gedragsvoorkeur’) en wat kan deze persoon leren en/of snappen (‘intelligentie’). Dit is niet zo’n rare keuze. De vragen: hoe slim is deze kandidaat en hoe gedraagt hij zich in het beroepsleven, zijn relevant. Soms wordt dit verwoord als ‘typical performance’ en ‘maximum performance’. Punt is dat de vraag naar ‘snapvermogen’ beter via psychometrische instrumenten is vast te stellen.
De instrumenten gericht op ‘persoonlijkheid’ (meestal via zelfbeschrijvende vragenlijsten) zijn een stuk minder bruikbaar. Een kandidaat die een vragenlijst invult kan de zaak bewust proberen te vertekenen (“sociale wenselijkheid”, of deftiger “image management”), of heeft onvoldoende zelfinzicht om een goed beeld te geven van de eigen gedragsvoorkeuren. Dit is de belangrijkste reden dat tests gericht op cognitief niveau betere voorspellers zijn van succes in een functie. Persoonlijkheidsvragenlijsten – hoewel erg populair – kunnen dat veel minder.
Dan nog blijft de vraag naar de kwaliteit van de toegepaste instrumenten. Elke testgebruiker moet weten hoe het zit met de kwaliteit van de gebruikte instrumenten. Een verkoopverhaal van de test-leverancier is niet genoeg! De professionele testgebruiker moet kunnen uitleggen aan de kandidaat (en aan zichzelf!) hoe het zit met:
- De betrouwbaarheid van de meting
- De validiteit van de meting
- Het gebruik van (welke?) normen
- De inbedding van het instrument in wetenschappelijke theorie
Als de assessor dit niet kan verantwoorden (naar opdrachtgever en kandidaat) is er sprake van onprofessioneel testgebruik. Een recente uitspraak van een rechter bevestigt dat er voldaan moet zijn aan professionele standaarden wat betreft instrumentgebruik. De klagende kandidaat die een promotie onthouden werd op basis van een testuitslag werd in het gelijk gesteld. De rechter oordeelde dat de kwaliteit van het gebruikte instrument onvoldoende was. Instrumentgebruik bij assessment is good practice, maar let op de kwaliteit van het gehanteerde instrument. Testgebruikers beware!
Geef een reactie