Bitcoins en andere cryptovaluta (ik noem het verder maar kortweg “bitcoins”) zijn veel geld waard en daarom enorm aantrekkelijk voor veel mensen. Inmiddels (eind juni 2019) is de koers van een Bitcoin weer boven de 12.000 euro gestegen. Bitcoins lijken wel een beetje op goud; om eraan te komen kun je ze kopen maar je kunt ze ook delven, het zogenaamde “bitcoin mining”. Bitcoins kopen is iets voor beleggers/speculanten en is (zeker voor dit verhaal) niet interessant. Bitcoin mining is vooral voor jonge mensen met ICT kennis wel interessant. Dat moet ik denk ik een beetje uitleggen.
Hoe worden bitcoins gemaakt?
Elke bitcoin wordt gecreëerd door het oplossen van een extreem ingewikkelde wiskundige formule. Zodra dat is gebeurd, krijgt degene die de formule heeft opgelost als beloning momenteel 12,5 bitcoin, huidige marktwaarde ca. €150.000,-. Vervolgens wordt er een nieuwe, weer net iets moeilijkere formule ter oplossing aangeboden voor de creatie van de volgende bitcoin.
Wat is blockchain?
De bitcoin (feitelijk de formule plus oplossing) wordt geregistreerd in een database die over heel veel computers is verspreid en waaraan alleen maar regels kunnen worden toegevoegd. Probeert iemand op één computer (of op een aantal computers) een eerder toegevoegde regel te wijzigen, dan zullen de andere computers alarm slaan en de wijziging blokkeren. Wie regels mag toevoegen is ook aan strikte regels gebonden, maar het risico daarbij is veel kleiner omdat altijd wordt vastgelegd wie een regel heeft toegevoegd. Dat is het zogenaamde blockchain-principe. Daarmee is de database zeer veilig en dus geschikt voor het vastleggen van zaken met waarde, zoals bitcoins.
Brute force
Het oplossen van de wiskundige formules om bitcoins mee te creëren is niet met menselijk denkvermogen te doen. De enige manier om ze op te lossen is met zgn. “brute force”, oftewel enorm veel rekenkracht. Dus met computers, of om nog preciezer te zijn, met grafische kaarten van computers. Want juist die zijn daar heel geschikt voor. Als je precies wil weten hoe het zit, kijk dan op bitcoinmining.nl.
Ook jouw medewerkers kunnen bitcoins minen
Hier kom ik bij jouw medewerkers. Veel jonge mensen met ICT kennis zijn al jaren bezig met bitcoin mining. Eerst ging dat nog wel op een goede game-PC (die de meeste van hen wel hebben) maar doordat de formules steeds moeilijker worden is er steeds meer rekenkracht nodig. Niet alleen kost dat geld voor de hardware, het stroomverbruik van die hardware gaat ook zodanig in de papieren lopen dat dit niet meer opweegt tegen de bitcoins die het oplevert. Sommige medewerkers lossen dit op door de elektriciteit van het bedrijf te gebruiken en soms zelfs ook de computers van het bedrijf. Dit gebeurt ook echt in werkelijkheid. Meer hierover kun je lezen in deze uitspraak van de rechtbank Midden Nederland van 15 februari 2018.
Wat zei de rechter?
Om die uitspraak heel kort samen te vatten: de medewerker, een systeembeheerder, had stiekem een speciale computer om bitcoins te “minen” in de serverkast van het bedrijf opgenomen. De werkgever kwam hierachter en ontsloeg de medewerker op staande voet. De rechter ging niet mee met het “op staande voet ontslaan”, maar ontbond wel de arbeidsovereenkomst, onder toekenning van de transitievergoeding en het salaris dat de medewerker zou hebben gekregen als de arbeidsovereenkomst via normale opzegging beëindigd zou zijn. De werknemer probeerde ook nog een billijke vergoeding te eisen maar dat werd niet toegewezen.
“Flink verwijtbaar” is niet “ernstig verwijtbaar”?
Een paar dingen vallen me op aan de uitspraak. De werkgever verweet de werknemer diefstal van stroom. Eerst voor een bedrag van €2100,-, later teruggebracht tot €999,78. Echter omdat de werkgever het bedrag van de diefstal volgens de rechter niet juist berekend had en er (nog) geen strafrechtelijke veroordeling wegens diefstal had plaatsgevonden, nam de rechter dit niet mee. Als ik me bedenk dat er mensen zijn ontslagen wegens het nemen van een hap uit een donut en wegens het in de zak steken van een halve euro voor een toiletbezoek dan verbaast mij dat wel. Dus: als je een werknemer van diefstal wil beschuldigen, doe dan aangifte en bereken het bedrag van de diefstal correct en nauwkeurig. Verder wilde de werkgever geen transitievergoeding betalen omdat het ontslag “ernstig verwijtbaar” zou zijn aan de werknemer. De rechter wijst dit af omdat het ontslag wel “verwijtbaar” maar niet “ernstig verwijtbaar” aan de werknemer zou zijn. Even verderop in de uitspraak noemt de rechter het wel “flink verwijtbaar”. Blijkbaar is “flink verwijtbaar” toch iets anders dan “ernstig verwijtbaar”?
Conclusie
Wees bewust van de mogelijkheid dat medewerkers (sorry, vooral ICT’ers) wel eens in jouw bedrijf bitcoins aan het minen zouden kunnen zijn. Het is goed mogelijk dat ze daar zelf geen kwaad in zien, want “och, dat beetje extra stroomverbruik is verwaarloosbaar” en “als die computers toch niks staan te doen kan ik ze toch wel gebruiken, daar slijten ze echt niet harder van”. Bitcoins minen kan, zoals hierboven, met een aparte “bitcoinmachine” maar ook heimelijk gebruik van de computers van het bedrijf moet niet worden uitgesloten. Er was zelfs al een app voor de Mac (Calender 2) die op de achtergrond de cryptomunt Monero ging minen als de processor even wat minder te doen had (zie het artikel op nu.nl).
Wat kun je hier als werkgever tegen doen?
Loop af en toe eens de serverruimte van je bedrijf in en vraag gewoon waar sommige apparaten die je niet bekend voorkomen voor zijn. Ook elders in het bedrijf kun je trouwens computers tegenkomen die er niet horen, bijv. in verdeelkasten of archiefruimtes. Stel een regel op dat computers aan het eind van de werkdag echt uitgezet moeten worden (scheelt ook nog energieverbuik en brandrisico). Liefst met een schakelaar op de stekkerdoos zodat ze ook niet op afstand weer aangezet kunnen worden. Laat de facility-manager het stroomverbruik van het bedrijf in de gaten houden zodat gesignaleerd wordt als het zgn. “altijd aan verbruik” onverklaard hoger is dan normaal (er zijn websites zoals enelogic.com die daarbij kunnen ondersteunen). Neem klachten over traagheid van computers serieus, maar laat die liever door een externe partij onderzoeken dan door eigen ICT’ers. En last but not least: neem in het Personeelshandboek o.i.d. expliciet op dat het gebruiken van bedrijfsfaciliteiten voor persoonlijk gewin absoluut verboden is en treedt altijd op tegen elke overtreding hiervan. O ja, wees voorzichtig met het geven van ontslag op staande voet. In de hierboven aangehaalde rechtszaak kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat de rechter wegens het ‑ volgens hem onterecht gegeven ‑ ontslag op staande voet, toch wat meer op de hand van de werknemer was dan hij anders zou zijn geweest.
Werktijd en aandacht
Tot slot: zo’n bitcoinmachine draait niet helemaal zelfstandig. Daar moet regelmatig aandacht aan besteed worden. Goede kans dus dat medewerkers die er in jouw bedrijf misschien wel mee bezig zijn, niet alleen stroom stelen, maar ook werktijd. En het zit er dik in dat ze minder met hun aandacht bij hun eigenlijke werk zijn dan je van ze zou mogen verwachten.
Geef een reactie