Het hip vormgegeven boekje “Hoezo hiërarchie?” van Evert Hartzmann en Simon van Esch nodigde mij uit tot lezen. De subtitel “De toekomst van werken is horizontaal” is uitdagend en de “exclusieve bijdragen van meer dan 50 CEO’s, CHRO’s en wetenschappers” zijn bij voorbaat al overtuigend, want als zij het zeggen….
Het boekje, geschreven door Evert Hartzmann en Simon van Esch, telt 166 pagina’s. Daarvan opvallend veel pagina’s (47) die leeg zijn of niets toevoegen aan de inhoud. Dan blijven er dus zo’n 120 pagina’s over voor onderbouwing van de stelling dat we met z’n allen horizontaal (moeten gaan) werken. Dat laatste interesseert mij, want ook ik ben als leidinggevende en als werkgever al jaren op zoek naar vormen van zo-hiërarchie-loos-mogelijk-werken.
Manifest
Het boek is een toelichting op het manifest ‘Horizontaal werken’ dat bestaat uit een 7-tal uitgangspunten. Lees www.horizontaalwerken.nl en overtuig jezelf wat hier zo nieuw aan is. Na het lezen is bij mij vooral blijven hangen dat de auteurs medestanders hebben gezocht ter versterking van hun eigen visie op leiderschap. Ze geven dat in hun boekje ook ruiterlijk toe en noemen dat hun ‘in graniet gehakte alwetendheid’. En dat terwijl de lezer wordt beloofd dat conclusies worden getrokken op basis van gedegen onderzoek.
Corona
Volgens de auteurs is er één ding duidelijk geworden en dat is dat traditionele organisatiestructuren en het bijbehorende hiërarchische denken zijn achterhaald. De auteurs beweren zelfs dat we dit te danken hebben aan twee jaar corona. Door deze periode, waarin de hele wereld op slot zat, menig zzp’er en privaat bedrijf zijn volledige omzet kwijtraakte en alleen mensen in loondienst hun baan hebben behouden dankzij mega-sponsoring door de Nederlandse overheid, zouden top-downsystemen plaats hebben gemaakt voor een nieuwe manier van werken. Werk dat draait om gezamenlijke waarde creatie, werk waarbij iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, of je nu thuis werkt of op kantoor, of je nu schoonmaker bent of directeur.
Inner circle
De schrijvers zeggen hun conclusies te baseren op een door hen zelf uitgevoerd onderzoek. Naast interviews met de eerdergenoemde 52 toppers, wordt er verwezen naar een kwantitatief onderzoek onder 478 geënquêteerden. Rapportage van de uitkomsten van dit onderzoek en daarmee de mogelijkheid dit te verifiëren, blijft echter beperkt tot een bijlage met daarin de scores op slechts vier vragen. Vragen die volgens mij ook maar zijdelings te maken hebben met de stelling dat horizontaal werken de toekomst is.
Daarnaast zijn er overwegend mensen geïnterviewd uit de top van organisaties. Met alle respect, maar dit zijn vaak mensen die niet weten wat er op de werkvloer speelt. Zij halen hun kennis daarover uit hun eigen inner circle, brengen hooguit incidenteel een bezoekje aan de werkvloer en zijn verder bezig met visie en de grote lijnen. Zo heeft op pagina 50 een geïnterviewde het nog steeds over “haar medewerkers”. Een rijke vrouw moet dat zijn, want het zijn er zo’n 2500. Denkt ze echt dat die van haar zijn? Dat is wel een hele hiërarchische gedachte.
Gemiste kans
Veel leidinggeven en adviseurs aan de top denken en praten over de werkvloer, zonder vaak echt te weten en te voelen wat er in de praktijk, dieper in de organisatie, leeft. En dat is geen verwijt, maar een gegeven dat inherent is aan een ieders focus en overvolle agenda’s. Toch hebben de schrijvers in mijn ogen daar een gouden kans laten liggen. Zij hadden voor hun onderzoek ook lager in organisaties mensen moeten benaderen: leidinggevenden en medewerkers in de operatie, aan het front. Hoe gaat men daar om met hybride werken, leiding geven op afstand, zelfsturing?
Conclusie
Horizontaal werken zou wel eens het zoveelste commerciële concept kunnen worden, met boeken, congressen, workshops en accreditatietrajecten voor Horizontaal werken consultants. Ik ben niet overtuigd. Laat mij maar dienend leider zijn in een hiërarchische context. Dan kun je ook nog eens een keer echt de verticale baas zijn.
Wil je dit boek ook lezen? Je kunt het bestellen via Managementboek.nl
Geef een reactie