Vorige week stond in de Intermediair een kritisch stuk over beloningen: ’the black box van het beloningenbeleid’. Beloningen zouden bedrijven juist tegenwerken. Of niet? En dat in een nummer dat stelt dat straffen werken. Burrhus Skinner zou trots op ons zijn. Maar goed, hieronder wil ik schrijven over het nut van beloningen. En in voornoemd artikel vinden we een bijzonder leuke quote, die meer aandacht verdient.
“De variabele beloning zou ideaal gesproken niet aan moeten voelen als een extraatje waar je sowieso recht op hebt, maar als een investering die je als werkneemr doet, vindt Rupert (Bas Rupert, red.). ”
Dit citaat slaat, denk ik, de spijker op zijn kop. Het artikel is verder terecht kritisch op bonussen. Een argument tegen bonussen zou zijn dat ‘gewoon je best doen’ zonder bonus niet de moeite waard is (aldus het ‘extraatje waar je recht op hebt’ in het citaat). Een argument dat redelijk plausibel klinkt. Later in het artikel stelt Robert Dur echter dat, op grond van 25 internationale onderzoeken, prestatiebeloning wel degelijk een substantieel effect heeft, vooral met betrekking tot individuele prestaties. Een negatief effect heeft Dur nog nooit gezien.
Voorwaarden
Maar er zijn wel voorwaarden om prestatiebeloning werkend te krijgen. Bas Rupert stelt dat het aantal criteria dat de beloning bepaalt, niet hoger mag zijn dan vijf. Meer criteria (en ingewikkelder formules) zou betekenen dat het beloningsbeleid een black box wordt voor werknemers, wat weer averechts werkt.
Eigenlijk is het allemaal conditionering
Het meest vernieuwende aan voorgaande vind ik het perspectief dat werknemers moeten hebben op een bonus. Dat bonussen kunnen werken, daar ben ik van overtuigd. Dat ze alleen werken wanneer helder is hoe je ze kunt krijgen, lijkt me logisch. Maar dat je bonussen moet kunnen behalen door bewust te denken: ik ga nu een tandje meer doen, dan krijg ik een bonus, daar word ik blij van, daarna kan ik een tandje terugdoen. Dat vind ik interessant. Een bonus moet, in termen van Herzberg, een satisfier zijn: het moet fijn zijn als je er een krijgt. Wanneer de bonus een dissatisfier wordt (je ontevreden wordt wanneer je hem niet krijgt), gaat de bonus aan zijn doel voorbij. Ze is dan ‘standaard’, een given: je hebt er recht op, los van je investering. En dan verliest de bonus haar waarde. Bonussen moeten een reactie op een investering zijn.
Geef een reactie