Innerlijke chaos, uiterlijke controle

Hoe drukker ik me van binnen voel, hoe meer ik probeer te beheersen wat er buiten gebeurt. Sommige mensen kijken weg als er chaos heerst; ik graaf me in. Ik probeer ervoor te zorgen dat dingen op ‘de juiste’ manier gebeuren, dat er geen mogelijkheid meer bestaat dat er fouten worden gemaakt of afgeweken wordt van het plan. Jep, ik weet het, dat is duidelijk een vorm van perfectionisme. En nu ik toch opgesloten zit in huis, moet ik daar misschien maar iets aan doen.

Soft skills

Via New Heroes kunnen we bij Expand online trainingen volgen om onze soft skills te verbeteren. Fijn dat we daar in deze tijd gewoon gebruik van kunnen maken. Binnen zo’n training rond je verschillende opdrachten af om je bewust te worden van je gedachten en de oorzaken van bepaald gedrag te achterhalen. De training ‘Controlfreak’ riep mijn naam. Allereerst moest ik mezelf een doel stellen. Die leek me duidelijk: ‘Meer loslaten en minder bang zijn om fouten te maken.’ Ik was benieuwd wat ik van de training zou gaan leren. Ik deel de belangrijkste inzichten graag met jou.

Ben jij een controlfreak?

Als je op dit artikel hebt geklikt, is de kans groot dat je jezelf identificeert als een controlfreak. Geen controle hebben over een bepaalde situatie kan stressvol zijn. Maar wanneer de noodzaak om elk klein detail te dicteren je leven begint over te nemen, is het tijd om eens goed te kijken naar waarom je alles probeert te micromanagen – en een manier te vinden om de touwtjes wat los te laten.

Is streven naar perfectie dan altijd negatief? Volgens mij niet. Er zitten namelijk ook goede kanten aan: als je grondig te werk gaat en verantwoordelijkheid durft te nemen kunnen grote prestaties worden behaald. Maar dat is iets anders dan dat je ook van jezelf verwacht dat je perfect moet zijn. Dan zijn de eisen die je aan jezelf stelt te hoog, waardoor je op de lange termijn zelfs overspannen kan raken.

Als je eenmaal stopt met proberen controle te hebben over alles wat er in je dagelijkse leven gebeurt, maak je ruimte voor dingen die je misloopt doordat je het te druk hebt met alles in de gaten houden.

Verander je perspectief

Als je last hebt van je overdreven controlebehoefte en je daar vanaf wil komen, dan gaat het er – heel kort gezegd – om dat je anders moet leren denken. Als controlfreak probeer je je buitenwereld te managen om je innerlijke wereld te kalmeren. Dat heet primaire controle. Secundaire controle is meer gericht op het beheren van je interne reactie op je buitenwereld – dus in feite het beheren van je eigen gedachten en gevoelens over de onzekerheid om je heen. Dit is een veel realistischer doel, omdat dit wél binnen jouw controle ligt. Diep ademhalen, ervoor kiezen om de kleine dingen los te laten en je vermogen om ongemak te tolereren te vergroten zijn allemaal manieren waarop je je behoefte aan controle kunt beheersen.

Wees je bewust van de gevolgen

Als je het werk van anderen steeds opnieuw doet of weigert te delegeren, komt dit over alsof je denkt dat anderen niet competent zijn en dat je ze niet vertrouwt. Dat is waarschijnlijk niet de boodschap die je wil uitstralen. Om nog maar te zwijgen over de persoonlijke gevolgen voor jou, want hoe meer je probeert dingen onder controle te houden, hoe meer dingen er te controleren zijn.

Begin met delegeren

Of je het nou wil of niet: maak gebruik van de mogelijkheden om taken op het werk of thuis te delegeren, zelfs als de dingen dan niet precies zo worden gedaan zoals je dat zou willen. Herinner jezelf eraan dat je relatie met andere mensen en je eigen welzijn er baat bij hebben als je leert je normen te versoepelen en meer los te laten.

Maak een plan

Waarschijnlijk ben je hier al best goed in: maak een plan. Hoe ga je oefenen om vaker los te laten? Wat is je specifieke doel? In welke situaties wil je ander gedrag laten zien? Hoe ga je dat doen, en wanneer wil je dat gedaan hebben? Met welk resultaat ben je tevreden? Een stappenplan kan je helpen om écht te zorgen voor verandering. Beschrijf het zo concreet mogelijk. En ga ervoor!

Gewoon doen!

Perfectie is relatief. Wat volgens je collega perfect is, is volgens jou waarschijnlijk niet goed genoeg. Niet de situaties op zich, maar jouw ideeën over die situaties bepalen hoe je je voelt en hoe je je gedraagt. Het is belangrijk om je daarvan bewust te zijn.

Spontaniteit betekent niet dat je de controle volledig los hoeft te laten. Het betekent gewoon dat je nodige bewegingsruimte over moet laten om iets te laten gebeuren dat niet gepland is. Bij je volgende vakantie sla je misschien een keer je agenda over. Misschien plan je gewoon een locatie en één ding die je elke dag wil doen en zie je de rest vanzelf. Door klein te beginnen en steeds iets op een andere manier te doen, zal het steeds beter lukken om te ontspannen.

Zie jij jezelf als een controlfreak? Wat doe jij om daaraan te werken?