In het bedrijfsleven voert het mannelijke principe de boventoon. Dat is letterlijk het geval: in 2015 was het percentage vrouwen in raden en besturen ongeveer 11%. Echter, het mannelijke principe waar ik op doel heeft te maken met de mannelijke archetypische energie. Ik besef dat dit laatste misschien een ingewikkelde omschrijving is en zou het mannelijke principe, kort door de bocht, ook kunnen omschrijven als de ‘harde’ kant. Maar misschien kan ik beter wat voorbeelden geven om duidelijk te maken wat ik bedoel met het mannelijke principe.
Als eerste komt concurreren bij me op. Enorm belangrijk in het bedrijfsleven en we doen het allemaal. Niet alleen onze collega’s in de Verkoop wedijveren om een ‘stuk van de taart’, maar ook de HR afdeling draagt haar steentje bij. Ik herinner me dat ik ooit van onze baas in HR het boek Straight from the Gut(1) kreeg. Dit boek gaat over de managementstijl van Jack Welch, die voorman was van GE tot 2001. Het boek was bedoeld als inspiratie en voorbeeld. Jack vond dat als een bedrijf niet nummer 1 of hooguit nummer 2 kon zijn in een bepaalde markt, je het bedrijf maar beter kon sluiten.
Een dergelijke visie legt de lat hoog! Ook als HR medewerkers zaten wij in die tijd tijdens onze meetings steeds te kijken naar de aandelenkoersen van onze concurrenten. Als bleek dat er een dalende lijn in de aandelenkoers van ons bedrijf zat ten opzichte van die van de concurrentie dan werden ook wij, als HRM’ ers uitgedaagd om na te denken wat wij eraan konden bijdragen om deze trend te keren.
Een andere mannelijke kwaliteit die bij me op komt is gerichtheid op doelstellingen. Doelgericht werken vraagt om het durven nemen van beslissingen en het maken van keuzes. Kenmerk van het maken van keuzes is dat je altijd iets verliest, namelijk datgene waar je niet voor gekozen hebt.
Als jij degene bent die de keuzes moet maken binnen een bedrijf, dan kan je maar beter niet gefocust zijn op het winnen van de populariteitswedstrijd. Er zal altijd een deel van de populatie zijn die het niet eens is met je beslissingen. Toch is het soms nodig om rigoureus een knoop door te hakken.
Ook rationaliteit is een mannelijke kwaliteit. Dit begrip kan op meerdere manieren uitgelegd worden, maar over het algemeen bedoelen we daar iets mee dat gaat over verstandelijkheid en meetbaarheid. Meten is weten zijn gevleugelde woorden in de high- tech industrie. Als we het kunnen meten dan denken we dat we er controle over uit kunnen oefenen. Maar is dat altijd wel zo? Soms kunnen we alles heel mooi in kaart hebben gebracht met grafieken en tabellen en verrast worden door een X-factor, waar niemand rekening mee had gehouden en die soms ook niet eens helder te krijgen is. Toch kunnen de harde cijfers helpen bij het nemen van complexe besluiten.
Buiten bovenstaande zijn er nog veel meer mannelijke eigenschappen die een belangrijke rol spelen in het bedrijfsleven. Ik noem er nog een paar:
- prestatiegerichtheid
- daadkracht
- volharding
- willen winnen
- dominantie (fysieke en verbale)
Ik denk wel dat we met de nadruk op de mannelijke eigenschappen ofwel de ‘harde’ eigenschappen in de loop der jaren een beetje doorgeslagen zijn. De focus op zaken als concurreren, presteren, domineren en willen winnen is groot en ik kan me goed voorstellen dat dit mede een belangrijke oorzaak is voor het ervaren van toegenomen werkdruk en burn-outs.
In de dieptepsychologie noemen we de mannelijke eigenschappen Animus. Zijn vrouwelijke tegenhanger is de Anima. Het streven naar heelheid is een belangrijk doel vanuit het dieptepsychologisch perspectief. Wat mij betreft zouden we de Anima, ofwel het vrouwelijke principe, wat meer ruimte moeten geven in het bedrijfsleven om tot een beter evenwicht te komen. Hoe dat er dan uit gaat zien? Daarover graag meer in een volgende blog.
Ik wil afsluiten met een uitspraak van Jack Welch die nog eens zijn nadruk op de Animus illustreert:
There’s no such thing as work-life balance. There are work-life choices, and you make them, and they have consequences.
(1) Welch, J. with Byrne, John A. (2001). Straight from the Gut. New York: Warner Business Books.
Geef een reactie