Bij een reorganisatie met dreigend collectief ontslag zijn er altijd mensen bij wie het kwartje wat eerder valt dan bij anderen. Sommige mensen blijven tot op het laatst denken dat zij de dans zullen ontspringen (“Ze kunnen toch niet zonder mij!”) – heel menselijk, maar niet altijd realistisch. Anderen zien al in een vroeg stadium uit welke hoek de wind waait en treffen bijtijds hun maatregelen.
Voor de ‘ontkenners’ kan het heel confronterend, maar ook heel nuttig zijn om eens met de ‘realisten’ te praten. Dat gebeurt over het algemeen niet vanzelf – het is immers veel comfortabeler om te blijven ontkennen…
Als HR-verantwoordelijke bij een reorganisatieproces kun je daar wel in sturen. Bij een recente reorganisatie zorgde ik ervoor dat bij de afdelingsoverleggen af en toe een ‘realist’ van een andere afdeling werd uitgenodigd, om te vertellen hoe hij of zij tegen het naderende ontslag aankeek.
Zo hadden we bijvoorbeeld Bas. Bas is een journalist van 54 jaar – op dit moment niet de beste uitgangspositie voor de arbeidsmarkt. Bas zag al vroeg aankomen dat zijn dienstjaren bij het bedrijf geteld waren, en was er eens voor gaan zitten om te bedenken hoe het nu verder moest met hem. Hij was begonnen met een lijstje te maken van wat hij allemaal te bieden had. Voordat hij begon met voorlezen waarschuwde hij: “Sommige dingen klinken misschien een beetje gek…” en daar stak hij van wal:
– goede radiostem
– ervaren sportverslaggever
– vloeiende beheersing van Engels en Frans (tot zover niets wat we nog niet wisten)
– rijbewijs (ja dûh, dat hebben we allemaal)
– kan aardig aquarelleren (oja? dat wisten de collega’s nog niet)
– vriendelijk (beetje giechelige reacties)
– heel sterk (aanzwellend gegrinnik)
– leuk in de omgang met ouderen…
Bij het noemen van die laatste kwaliteit werd openlijk geproest. Leuk met ouderen, nou ja, dat kun je toch moeilijk op je CV zetten! En heel sterk – ja, dat gezeur van Bas over zijn sportschoolprestaties hadden ze al zeker twaalf jaar moeten aanhoren. En in een t-shirt zag hij er inderdaad indrukwekkend uit. Maar wat moet je daarmee op de arbeidsmarkt? Als 54-jarige hoef je echt niet meer te dromen van een carrière als topsporter of model.
Bas liet het rumoer stoïcijns langs zich heen gaan. “Dus…” zei hij kalm, “als ik het niet meer weet, kan ik altijd nog als taxichauffeur voor een verzorgingstehuis gaan werken. Ik heb mijn rijbewijs, toevallig ook een grote auto, ben sterk genoeg om de rolstoelen achterin te tillen én ik kan het goed vinden met ouderen. En daar komen er steeds meer van, dus dat zit wel goed.”
En toen begonnen de kwartjes te vallen. Al je kwaliteiten op een rijtje zetten: niet alleen de competenties die bij je huidige beroep horen, maar ook wat je in je vrije tijd doet én je persoonlijkheidskenmerken. Dat vervolgens creatief combineren met elkaar en met kansen op de arbeidsmarkt. Toch niet zo’n gek idee!
En zo…
… bedacht de secretaresse met OR-ervaring dat zij haar sociale kwaliteiten zou kunnen benutten om een coachingspraktijk voor beginnende OR-leden op te zetten…
… bedacht de bereisde technicus dat hij zijn buitenlandervaring en improvisatievermogen zou kunnen inzetten als reisleider van avontuurlijke vakanties…
… kwam niet alleen de creativiteit op gang, maar ook het besef dat er een ander beroepsperspectief mogelijk was: de eerste stap naar aanvaarding van het ontslag. En daarmee de eerste stap naar een nieuwe loopbaan.
En Bas? Bas is uiteindelijk geen taxichauffeur geworden, maar heeft een train de trainer-opleiding gevolgd en geeft nu cursussen Frans én aquarelschilderen in de Morvan. Voor ouderen, en het loopt als een trein!
Geef een reactie