En opeens is het bijna april 2021. De verstoring die COVID heet is alweer een jaar bij ons. Dit artikel is de professionele reflectie van een verander- en een transitie- expert.
De verstoring als pauze-knop
Een verstoring komt nooit gepland en hoe je ermee omgaat bepaalt voor een groot deel de invloed die het op je heeft. Dat vraagt bewustwording en een bepaalde mate van zelfdiscipline – al is het alleen maar om je frustratie dat-het-gewoon-niet-gaat-zoals-je-wil in toom te houden. Wat doet de verstoring? Duwt het terug naar het oude, naar hoe het was? Of stuwt het naar het nieuwe, zoals het mag zijn?
Vaak worden we heen en weer geslingerd: we willen terug naar hoe het was maar erkennen ook dat er dingen anders mogen. De verstoring zet aan tot reflectie. We herschikken. Spelen met onze aandacht. We verbreden de scope en zoomen in op wat we écht belangrijk vinden. We versnellen en vertragen. Het is veel en het gebeurt allemaal tegelijk. Veel mensen ervaren dat als onrustig en ongrijpbaar. De Japanse taal kent hiervoor het woord ‘Ma’: de fase van het niet weten en de waarde hiervan.
COVID, natuurrampen en reorganisaties kunnen zorgen voor een shift in focus. Wat gebeurt roept op tot bezinning: wat doet de verstoring met ons? Wat wil het zeggen? Hoe stuurt het mij bij? Remt het af of zet het aan tot acceleratie? En wat wil de verstoring bereiken? Onthullen dat er grenzen zijn? Aan rijkdom, groei, uitbreiding, macht? Stimuleren dat het nog sneller gaat? Of juist storen tot stilstand? Of wellicht iets heel anders?
Als de verstoring stoort
Wanneer we gestoord worden volgt na frustratie vaak de behoefte om weer controle te nemen. Een manier om de verstoring praktischer te maken, is door het te benaderen als een verandering. En nog specifieker: de mensenkant van de verandering. Als we dat doen, dan is het wellicht makkelijker te herkennen dat ieder individu weliswaar zijn eigen tempo aanhoudt maar wél dezelfde fasen doorloopt. Door te kijken naar de verschillende fasen, brengen we structuur aan en kunnen we gerichter doorvragen en actie ondernemen. Een verstoring blinkt immers niet uit in orde en netheid maar voelt als leegte of zelfs chaos. Elke gedachte of potentiële impact van de verandering neemt zijn eigen vlucht.
Vijf stappen
De eerste stap in het individuele veranderproces is die van bewustwording: wat is de bron van de verstoring of de verandering? Waarom is het nodig? En wat is het risico van helemaal niets doen?
In stap twee kan je kijken naar persoonlijke impact. Je onderzoekt wat de verstoring voor jou persoonlijk betekent. Waar je afscheid van moet nemen. Zo kan je keuzes maken of je meedoet met de verandering.
Nu ben je klaar om in stap 3 aanvullende kennis te verzamelen die jij nuttig vindt. Je leest, verdiept, volgt wellicht een training en doet nieuwe inzichten op.
Na de eerste drie stappen kan je gaan oefenen met nieuwe vaardigheden. Dat is het moment waarop je ziet hoe je gedrag en denkpatronen de daadwerkelijke transitie hebben gemaakt.
De laatste stap wordt vaak vergeten. Het is de kunst om te blijven reflecteren, bij te sturen. Zo werk ze aan je persoonlijke ontwikkeling. Zonder twijfel weer gevoed door nieuwe veranderingen en verstoringen!
Ganzenbord
Ieder individu doorloopt (ongemerkt) deze vijf fases en wordt door gebeurtenissen, gesprekken en inzichten af en toe een stap teruggezet. Letterlijk, zoals in het spelletje ganzenbord. In het verwerken van wat er door verandering voor jou verloren gaat, zijn er goede en slechte dagen. Het ene moment zie je kansen, ben je optimistisch en heb je oog voor de voordelen. Op een ander moment ben je moedeloos en eigenlijk alleen gefocust op wat niet meer kan. Het is de kunst dit proces bij jezelf en anderen te herkennen. En te leren hoe je de barrières kan wegnemen, zodat je jezelf kan blijven ontwikkelen. Verken eens welke hulpbronnen je hebt om naar uit te reiken. Hulpbronnen dagen uit en bieden veiligheid wanneer je de nieuwe situatie verkent die is ontstaan door de verandering.
Sluiproute
Het is geen sluiproute langs de verstoring. Eerder een manier om te kijken naar wat er gebeurt om ons heen én met onszelf. Want misschien weten we het gewoon niet zo goed. En is dat juist wat verstoren met ons doet. Het brengt ons naar een plaats waar we het niet weten. Die periodes van twijfel en niet-weten zijn vaak voorbodes van nieuw en – soms zelfs – revolutionair inzicht.
Laat in de comments hieronder weten hoe jij de verstoring ervaren hebt thuis, of op het werk – je (ver)stoort ons daarmee niet!
Dit artikel is geschreven door Patricia van de Merwe en Mariken Kooi. Samen ontwikkelden zij een Mooie Module over Verandering en Transitie. Deze geven ze regelmatig bij bedrijven met vraagstukken op het raakvlak van persoonlijke ontwikkeling en verandering. Patricia op LinkedIn / Mariken op LinkedIn.
Geef een reactie