Al meer dan 15 jaar werk ik in het HR vakgebied en mijn ervaring is dat problemen in organisaties meestal hun oorsprong hebben in het gedragvan mensen en niet in systemen, regelgeving of procedures. Waarom proberen we dan meestal problemen op te lossen door introductie van nieuwe systemen, verscherping van regelgeving of het aanpassen van procedures? Waarom zoeken we de oplossing niet in gedrag? Patrick van Veen, gedragsbioloog, bestudeert het gedrag van mensen en apen en geeft ons een leuk voorbeeld van de natuur over leiderschap en samenwerking.
Leiderschap en samenwerking in de natuur
1. De gorilla
Er is een duidelijke structuur en hiërarchie. Er is 1 alfa mannetje die alles bepaalt. Voordeel van dit systeem is dat er weinig stress is. Maar er is ook een comfortabele wereld waarin ze moeten overleven.
2. De chimpansee
Er zijn meerdere volwassen mannen, zij vormen coalities. De positie van de grote baas is afhankelijk van de ‘kingmaker’ (tweede man in de hiërarchie). De kingmaker onderhandelt over privileges (toegang tot voedsel en vrouwen) in ruil voor steun. Hier draait alles om politiek maar zij leven dan ook in een meer complexe wereld dan de gorilla; ze moeten een groter territorium verdedigen zodat er altijd voldoende voedsel is.
3. De baviaan
Er is een samenwerkingsverband tussen 10-20 haremgroepen; er is niemand de baas. Leiderschap wordt niet bepaald door fysieke kracht of politiek, maar door expertise. Als de groep wordt aangevallen, dan vertonen de mannen leiderschap. Zij verdedigen de groep met hun hoektanden. Bij de zoektocht naar voedsel leiden de oudere vrouwen. Vrouwen worden +/- 10 jaar ouder dan mannen en hebben daardoor meer ervaring. Als mannen rond de 15 jaar zijn breken hun hoektanden af, zij kunnen dan niet meer de groep verdedigen maar zijn dan geschikt om de kinderen op te voeden. Zo heeft ieder z’n eigen taken en leiderschap. De kracht zit hem in hun samenwerking.
De waardevolle rol van HR
Pas als je gedrag begrijpt, kun je het effectief beïnvloeden. Wat maakt een groep individuen een team en hoe zorgen we ervoor dat mensen op de werkvloer effectief gedrag (leiderschap, samenwerking) inzetten in tijden van continue verandering? Het is tijd voor HR om haar positie als ‘people expert’ te claimen. Haar bijdrage is het:
- aanpassen van de sociale/ organisatiestructuur, aan de uitdaging van de buitenwereld
- managen van het oude (wat mensen kwijtraken), niet het nieuwe, bij veranderingen
- investeren in relaties, vlooien
- gedrag centraal stellen en niet de systemen & procedures
De kwaliteit van de relaties in de organisatie definiëren de kwaliteit van de samenwerking en daarmee het resultaat. Apen kunnen wel 2 uur per dag besteden aan vlooien. Het grappige is, ze hebben helemaal geen vlooien. De reden waarom ze dit doen is het versterken van de onderlinge relatie en vertrouwen.
Vlooien jullie genoeg?
Geef een reactie