HR in de leer voor een lerende cultuur

19/06/2020 Leestijd: 6 minuten

Het belang van een lerende cultuur in een organisatie behoeft eigenlijk niet zoveel betoog. Er is een veelheid aan onderzoeken en artikelen waarin staat dat een lerende cultuur zorgt voor wendbare organisaties. Wendbare organisaties kunnen in onzekere tijden en met onvoorspelbare markten inspelen op wat hun klanten willen, of zichzelf opnieuw uitvinden en zo groeien of zorgen voor continuïteit.

Een lerende cultuur is een vruchtbare bedding: voor innovaties, voor het aantrekken van talent, voor een gezonde bedrijfsvoering… Oftewel: voor succesvolle bedrijven. Maar wie zorgt ervoor dat de lerende cultuur wordt gecreëerd gestimuleerd en wordt gevoed en vastgehouden? Hier ligt een mooie rol voor de HR afdeling, een kans om zichzelf opnieuw uit te vinden. Een kans om uit de traditionele schoenen te stappen en open te staan voor nieuwe werkwijzen. Gevraagd aan HR: vermogen om te leren!

Een lerende cultuur?

Het uitgangspunt is dat een organisatie een sociaal systeem is, dat bestaat uit een groep mensen in verbinding. Een lerende cultuur is eigenlijk niet meer of minder dan dat een cultuur, de mensen en dat wat zich tussen de mensen bevindt, openstaat voor vernieuwingen. Een cultuur die niet doorgaat op de gebaande paden, maar meebeweegt met de veranderingen om ons heen. Net als een goed team: open, met vermogen om te leren, met oog voor diversiteit, in verbinding met de omgeving. Leren op organisatieniveau betekent dat een organisatie naar het eigen systeem kijkt en patronen en zogenaamde vanzelfsprekendheden opnieuw tegen het licht houdt.

Take care of your people and they will take care of your customers- Richard Branson

Wie is aan zet?

Wie is aan zet? De professionals bij uitstek die zorg kunnen dragen voor een lerende cultuur, expert kunnen zijn op cultuur en leren zijn HR-professionals. Ik wil de HR-professional graag prikkelen om anders te denken, anders te acteren, of juist niet te acteren.

HR is een mooi vak: de menselijkheid in organisaties vertegenwoordigen. Een mooi expertisegebied, broodnodig binnen organisaties en in deze samenleving. Hoe zou je het vinden om de rol op te pakken als verbinder, als brug naar het onderwijs, als antropoloog of consultant? Om te denken en te vernieuwen, niet in termen van instrumenten en beleid, maar in beweging op gang brengen, kweekvijvers, pionieren? HR kan bijdragen door haar helicopterview, bijvoorbeeld door te zien wat er nodig is ten aanzien van het bevorderen van een lerende cultuur. Dat vraagt wel om contracteren en meenemen aan de voorkant. Zo moet je soms ruimte vragen bij directie en bestuur, en geduld op de proef stellen wanneer er even geen snelle eindresultaten of opleidingscijfers te melden zijn.

Verschuiving van HR

Bij HR zagen we al de verschuiving naar talent, naar leren & ontwikkelen, naar development. Maar naar mijn smaak nog te veel vanuit een bepaald perspectief gedacht: ze komen niet in beweging, hoe kunnen medewerkers duurzaam inzetbaar zijn, en hun eigen verantwoordelijkheid nemen?

Leeraanbod en ontwikkelportals worden neergezet: prachtige etalages met veel te kiezen; maar vaak komt er niet zomaar een beweging op gang en kiezen toch steeds dezelfde groepen mensen voor de ontwikkelmogelijkheden. Daarbij trok het niet het talent aan dat men wilde. Digitalisering van leeraanbod dan? Handig en toegankelijk. Maar als je niet gericht bent op leren en jezelf ontwikkelen en je niet voelt uitgenodigd, dan maakt de “vorm” ook niet uit. Ik denk dat er iets anders nodig is en de vraag is: staat HR daarvoor open? Wil je als HR-professional leren? Kan je op een andere manier kijken naar personeel en medewerkers, naar mensen?

Je herkent alleen wat je kent – Otto en De Leeuw

Mijn oproep is om het vak op te rekken, nieuwsgierig te zijn naar andere invalshoeken en vooral lerend te zijn. HR en bedrijfskunde waren vaak twee maatjes, maar met bijvoorbeeld antropologie wordt de kijk breder en diepgaander. Het mensbeeld krijgt ook een ander perspectief: niet de mens als productiefactor (bedrijfskunde), mens als werkkapitaal (HR – resources), maar de mens binnen een organisatie die zich gedraagt zoals oudere volken dat al eeuwenlang doen, die vasthouden aan universele zaken als tradities, rituelen en verhalen. Met het bewustzijn dat HR zelf onderdeel is van de cultuur, mag HR soms wat meer de luis in de pels zijn of met ongevraagd advies komen, en zich niet laat inzetten voor een, vaak korte termijn oplossing. Kortom: naar het eigen vermogen kijken.

Een lerende cultuur vraagt namelijk een bredere, meer dimensionele aanpak: niet alleen het matchen van vraag en aanbod; vraagstuk – oplossing, maar met bewustzijn op patronen binnen je organisatie. Wees je bewust van je perspectief op mensen. Bij het kijken naar cultuur kijk je naar gedrag van mensen binnen de organisatie en wat er tussen hen speelt. Naar cultuur kijken, gedrag in kaart te brengen, vraagt kijken naar de onderliggende patronen die er zijn, en deze naar boven halen. Dat krijg je niet alleen naar boven via gesprekken.

Een interessante ander manier is bijvoorbeeld “veldwerk”, een term uit de antropologie: beschouwen, voelen, luisteren, ‘sensen’. En vervolgens te kunnen spiegelen, bewustzijn op te bouwen: hoe doen we de dingen hier? Zo zet je voor en door de medewerkers initiatieven neer, betrek je en verdiep je je goed in de behoeftes die er uitgesproken en niet uitgesproken worden.

En het wordt ook leuker!

En het wordt dan ook veel leuker voor medewerkers en HR. Want er is toch niks aan als er voor jou iets wordt neergezet, omdat iemand denkt dat jij daar behoefte aan hebt? Of nog erger: “het zou goed zijn als je dit en dat zou ontwikkelen…”.

En voor HR: trekken aan een passieve doelgroep, en vanuit wanhoop dan maar een beleidsstuk schrijven, dat is niet inspirerend. De politieagent moeten zijn voor de lijn: dit mag wel, dit mag niet… Dat is toch niet de professie?

De belofte is mooi! Vele succesvolle organisaties hebben het al omarmd. Je leest meer en meer de oproep om organisaties menselijker te maken en niet alleen voor meer omzet te gaan. En het is leerzaam voor het eigen vakgebied. Dat vraagt van jou om goed naar je eigen vakgebied kijken en open en nieuwsgierig te zijn naar andere manieren, anders kijken: écht naar de behoeftes van de mensen in de organisatie luisteren, een pad opgaan waar je de uitkomst nog niet kent. Minder controleerbaar en meetbaar, wel meer in verbinding. En ik denk ook met meer impact!

Van P&O naar HR naar…?

Wat mij betreft naar een onderdeel met stevige professionals binnen een organisatie die dit thema koesteren, openstaan voor vernieuwende werkwijzen. Zij zorgen dat het op de agenda blijft en gaan met veel betrokkenheid en effort samen op pad met alle betrokkenen om zo als geheel wendbaarder te worden.

Inspiratie: De HX factor – Hans van der Heijden e.a., De meeste mensen deugen – Rutger Bregman, Building tribes – Braun/Kramer

0 reactie(s) op “HR in de leer voor een lerende cultuur”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


De verificatie periode van reCAPTCHA is verlopen. Laad de pagina opnieuw.