Een bijzonder fenomeen uit een fascinerend land: karoshi. Karoshi is Japans voor “death from overwork”. De eerste case van karoshi (die bekend is) vond plaats toen in 1969 een 29-jarige man overleed aan een hartaanval. Later, in de 80-er jaren stierven enkele belangrijke executives aan hartaanvallen, terwijl ze nog ‘gezond’ waren. Sinds 1987 houdt het Japanse bureau van arbeidsstatistiek bij hoeveel werknemers overlijden aan karoshi.
Bijzondere cultuur
De link tussen karoshi en de economische groei van Japan na de tweede wereldoorlog is snel gelegd. De bedrijfscultuur zorgt er voor dat werknemers snel overwerken (gemiddeld 2 uur per dag, aldus wiki). Hoe dit precies werkt, durf ik niet te zeggen, het hangt samen met het Japanse gevoel voor eer, met wat je verplicht bent aan je collega’s en aan je organisatie, met niet onder willen doen voor een ander, met willen presteren. Zoals ik het begrijp zit men vaak in een soort cirkel: collega 1 werkt harder, waarom werk jij harder, daardoor werkt collega 2 harder. Enzovoorts.
Efficiëntie?
Dit vraag ik me nu al tijden af: is het echt beter om zoveel te werken? In Amerika worden ook veel meer uren gemaakt dan in Nederland. Aangenomen dat je organisatie gericht is op zoveel mogelijk productie (en niet op zoveel mogelijk welvaart), vraag ik me af hoeveel productie je wint wanneer je werknemers helemaal uitgeput doorwerken. Motivatie is geen probleem, zeker in Japan is het de (bedrijfs)cultuur die maakt dat mensen door willen werken. De werknemers zijn dus niet ongemotiveerd ‘aanwezig’, maar echt aan het werk. En toch kriebelt bij mij de vraag hoeveel productie dit echt oplevert. Kun je niet beter proberen in 5 keer 8 of 9 uur zoveel mogelijk te doen, dan proberen eindeloos aanwezig te zijn?
Maar misschien stel ik de verkeerde vraag. Of eigenlijk: stel ik de vraag vanuit een verkeerd perspectief. Ik verwonder me over efficiëntie en welvaart, zoals een echte Nederlander. De Japanner maakt zich druk om zijn eer, collega’s en organisatie. Wie ben ik dan om daar iets van te vinden?
Wat denkt u?
Geef een reactie