Hoewel 45 plussers al lange tijd tot mijn klantenkring behoren, kom ik in mijn werk als loopbaancoach de laatste tijd wel erg vaak in gesprek met deze doelgroep. Aanleiding is de Subsidieregeling Ontwikkeladvies van de overheid. Er is subsidie beschikbaar waarbij deze doelgroep, in principe kosteloos, een kortdurend loopbaantraject kan aangaan. Het traject kent zo’n vier contactmomenten en er wordt veel eigenaarschap van de coachee verwacht. Hij/zij stelt een eigen ontwikkelplan op. Een heel mooi initiatief om deze groep te helpen bij verdere carrièrestappen. Maar wat maakt de 45+’er nou eigenlijk zo bijzonder?
Vooroordelen over ‘oudere’ medewerkers
Allereerst zijn er veel vooroordelen over de ‘oudere’ medewerker. Op zich is die term al heel raar, want als je 45 bent moet je nog ‘gewoon’ 22 jaar werken. Het is bijzonder dat je op die leeftijd toch al moeilijker aan een baan komt. Waar komt dat door en wat zijn de vooroordelen?
Vooroordeel 1: oudere medewerkers hebben te weinig kennis van computers en ICT
Op zich een begrijpelijk vooroordeel. Zelf ben ik 44 en mijn eerste werkstukken op de universiteit heb ik gemaakt op een typemachine. In die periode kreeg ik ook mijn eerste computerlessen. Daarin hebben ‘we’ dus inderdaad een behoorlijke achterstand. Maar als ik in mijn omgeving kijk zijn heel veel van mijn leeftijdsgenoten juist werkzaam in de ICT. Doordat zij de ontwikkelingen vanaf het begin hebben meegemaakt, hebben ze erg veel ervaring en veel in hun mars. Toch wordt doorgaans aangenomen dat de ontwikkelingen te snel gaan voor deze generatie. Zonder enig fundament, zonder een woord gezegd te hebben staan ze op achterstand.
Vooroordeel 2: oudere medewerkers zijn te duur
Een ander vooroordeel is dat je als oudere medewerker te duur zou zijn. Het salaris is te hoog. Vergeten wordt vaak dat er ook een opbrengstenkant is. Want ben je wel echt duurder als je je senioriteit kunt inzetten voor het bedrijf en daardoor meer (op)levert?
Vooroordeel 3: oudere medewerkers zijn niet flexibel genoeg
De oudere werknemer heeft geen zin meer om nog te leren en om zich nog te ontwikkelen. Hoezo niet? Dat heeft hij zijn hele leven al gedaan en dat zal hij de komende 22 jaar nog blijven doen. Hij weet veelal precies in welke richting hij zich wil ontwikkelen. Dat maakt dat hij geen tijd en energie verspeelt aan een opleiding of cursus die achteraf ‘toch net niet de juiste’ bleek te zijn.
Vooroordeel 4: oudere medewerkers houden de promotie van jongere medewerkers tegen
Oudere medewerkers houden de promotie van de jongere medewerkers tegen. Dat zou kunnen. Maar een jongere medewerker kan nooit de leidinggevende worden die jij al bent. Je zit niet op de plek van een jongere. Je zit op je eigen plek. Jij hebt hier hard voor gewerkt. Die jongere collega is aan zet om zijn eigen promotiekansen te creëren.
Vooroordeel 5: oudere medewerkers worden vaker ziek
Oudere medewerkers zijn niet vaker ziek dan jongere collega’s. Oudere medewerkers hebben het spitsuur van het leven achter de rug en hebben meestal meer rust en ruimte voor ontspanning. Bovendien hebben ze vaak een hoge arbeidsethos en zijn ze vaak trouwer aan een werkgever. De tijd van jobhoppen is er een van de jongere generatie.
Tips om te dealen met vooroordelen en een eigen draai te geven aan je loopbaan
1. Accepteer je senioriteit en omarm deze! Geef aandacht aan de voordelen van je leeftijd in plaats van aan de nadelen of vooroordelen. “Wat je aandacht geeft groeit”. Bovendien geven positieve gedachten ook positieve energie.
2. Reflecteer! Voor iedere werknemer, ongeacht leeftijd, is het van belang om af en toe eens even stil te staan en te reflecteren. Waar sta ik nu? Is dit waar ik vroeger van droomde? Is dit waar ik wil blijven? Of wil ik ergens anders zijn? De vragen worden wellicht interessanter naarmate je ouder wordt. Omdat je al wat gevorderd bent in je loopbaan en omdat je ook beter weet wat je wel en niet wilt.
3. Op basis van deze reflectie kun je bepalen wat er nodig is. Misschien ben je blij met waar je nu bent. Maar ook dan kun je niet stil blijven staan. Je moet ook dan zorgen dat je interessant en inzetbaar blijft voor je werkgever. Je moet je ook dan blijven ontwikkelen en werken aan je gezondheid en vitaliteit. Denk nooit: ik zit hier de tijd wel uit. Dat maakt iedere dag in feite een verloren dag. Zorg dat je iets blijft doen wat je leuk vindt en waar je energie uit haalt.
4. Als je het gevoel hebt dat dit niet kan in je huidige baan, ga dan eens kijken of je je baan een beetje kunt bijschaven. Dit wordt jobcrafting genoemd. Je boetseert je baan totdat hij beter bij je past. Je voegt bijvoorbeeld taken toe, stapt in werkgroepjes of in de OR. Of nog kleinere stapjes zoals een andere werkplek of het aanpassen van je werktijden. Als het er maar weer leuk(er) door wordt. Een andere mogelijkheid is jobrotatie. Vraag aan je werkgever of je tijdelijk van baan kunt veranderen binnen het bedrijf. Ga eens op een andere afdeling meelopen en de sfeer proeven. Ga nieuwe dingen doen.
5. Als dit allemaal niet mogelijk is, ga dan onderzoeken of een baan buiten je huidige bedrijf een mogelijkheid is. Wees voorbereid op mogelijke vooroordelen en zorg ervoor dat ze geen grote rol spelen. Denk positief en negeer de stemmetjes in je hoofd die zeggen dat je te oud bent of dat je kennis niet up-to-date zal zijn.
5 hulpvragen omtrent je loopbaan
Het boek ’Door de wol geverfd’ van Bienemann, Reekers en Spijkerman (2009) beschrijft 5 hulpvragen die bij bovenstaande punten kunnen helpen.
- Behouden: wat wil je behouden omdat je het goed doet en het goed voelt?
- Versterken: wat kun je nog verder ontwikkelen?
- Vernieuwen: wat doe je nog niet maar zou je wel moeten gaan doen?
- Reorganiseren: wat doe je niet goed genoeg en moet je echt anders gaan doen?
- Saneren: wat wil je niet meer doen?
Bovengenoemde punten kunnen allemaal op initiatief van de medewerker plaatsvinden. Maar ook werkgevers schenken steeds meer aandacht aan loopbaanbewust personeelsbeleid op organisatieniveau. Motiverende gesprekken zijn het middel voor leidinggevenden om ook op individueel niveau te kijken naar wat een werknemer nodig heeft.
Geef een antwoord