De maatschappelijke gevolgen van ondernemerschap

02/01/2019 Leestijd: 5 minuten

De Nederlandse overheid moedigt het starten van een onderneming aan op verschillende manieren. Zo worden er maatregelen genomen om de regeldruk voor ondernemers te verminderen door een snellere en automatische vergunningverlening. Daarnaast kan een startende ondernemer ook in aanmerking komen voor subsidie en een lening. Ondernemers worden gestimuleerd omdat zij goed zouden zijn voor de economie en de werkgelegenheid. Maar is dat eigenlijk wel terecht?

Het onderzoek

Voor mijn bachelorscriptie aan Tilburg Universiteit heb ik onderzocht wat de maatschappelijke gevolgen zijn van het ondernemerschap. Dit heb ik gedaan door middel van literatuuronderzoek naar de gevolgen van drie soorten kapitaal van een ondernemer: het financieel kapitaal, het sociaal kapitaal en het menselijk kapitaal.

Het effect van het financieel kapitaal van de ondernemer

Wat is het effect van het financieel kapitaal van de ondernemer voor de maatschappij? Financieel kapitaal kan gedefinieerd worden als het bezit in geld, aandelen en obligaties. Het is van essentieel belang voor het voortbestaan van een onderneming. Indien een onderneming niet meer kan innoveren door onvoldoende financieel kapitaal, zal een onderneming weggeconcurreerd worden uit de markt.

Uit mijn onderzoek bleek dat er geen eenduidig antwoord is voor de maatschappelijke gevolgen van financieel kapitaal. Zo beweren Schumpeter (1912), Galindo en Méndez  (2014) en Van Praag en Versloot (2007) dat financieel kapitaal bijdraagt aan de economie. Uit de onderzoeken van Haltiwanger, Lane en Spletzer (1999) en Shane (2009) werd het tegenovergestelde geconcludeerd. Deze argumenten zijn gebaseerd op de productiviteit van een onderneming, de verschillende type ondernemingen en het gebrek aan kennis voor het op de markt brengen van nieuwe goederen en diensten.

Verschillende definities van ondernemerschap

Een belangrijke oorzaak voor de afwijkende resultaten zijn de verschillende definities van de term ondernemerschap. De resultaten van dit onderzoek zijn besproken met twee ondernemers in de vorm van een interview. Uit de interviews bleek onder andere dat elke onderzoeker en elk instituut de term ondernemerschap gebruikt met een ander doel. Het doel van de Belastingdienst rondom de definitie ondernemerschap is bijvoorbeeld dat organisaties belasting afdragen. De Belastingdienst heeft hierin een ander doel dan een onderzoeker die het aantal ondernemende activiteiten in kaart wilt brengen.

Het sociaal kapitaal van de ondernemer

Als tweede heb ik de maatschappelijke gevolgen van het sociaal kapitaal van de ondernemer onderzocht. Sociaal kapitaal wordt gedefinieerd als een hulpbron, bestaande uit individuen en familie in een netwerk van relaties die in staat zijn financieel kapitaal af te leveren en bijdragen aan persoonlijke doelen. In de context van een organisatie wordt sociaal kapitaal gedefinieerd als een netwerk van strategisch partnerschap met andere organisaties, gebaseerd op vertrouwen om zo de missie te vervullen (Pedrini, Bramanti, Ferri, & Minciullo, 2016). Sociaal kapitaal gaat uit van de mogelijkheden die het sociaal netwerk biedt (Moolenaar, 2017).

Diversiteit van sociaal kapitaal

Portes en Vickstrom (2011) deden onderzoek naar de diversiteit van het sociaal kapitaal van ondernemers. Zij argumenteren dat sociaal kapitaal slechts bestaat uit homogene netwerken. Een voorbeeld hiervan zijn ondernemers in grote steden die gevestigd zijn in een wijk waarin een specifieke gemeenschap leeft. De netwerken van deze ondernemers bestaan grotendeels uit connecties uit deze wijk; bestaande uit één nationaliteit. Dit zorgt ervoor dat het sociaal kapitaal enkel binnen één klasse wordt uitgebreid. Hieruit blijkt dat het sociaal kapitaal van een ondernemer leidt tot klassenverschil wegens de homogene netwerken (Pillai Hodgkinson, Kalyanaram, & Nair 2017; Porter & Vickstrom, 2011).

Uit de interviews bleek echter dat dit niet altijd zo werd ervaren. Zo bestaat het sociaal netwerk van een supermarktondernemer uit de werknemers, leveranciers, buurtbewoners en klanten. Dit is een vrij heterogeen netwerk, waardoor bepaalde kennis en kapitaal soorten met verschillende groepen wordt gedeeld. Hierdoor wordt er geen klassenverschil ervaren. Hoewel de ondernemer die als tweede werd geïnterviewd kon dat naar eigen zeggen best inzien omdat zijn sociaal netwerk homogener is. Zijn sociaal netwerk bestaat uit personen met wie hij samenwerkt aan een adviesopdracht. Hierdoor heeft zijn sociaal netwerk vaak hetzelfde opleidingsniveau genoten en deelt hij zijn kennis en kapitalen met een specifiek soort groep wat kan leiden tot een klassenverschil.

Het menselijk kapitaal van de ondernemer

Tot slot onderzocht ik het menselijk kapitaal van een ondernemer. Menselijk kapitaal wordt gedefinieerd als de kennis, competenties en de sociale en persoonlijke vaardigheden van een werknemer opdat arbeid verricht kan worden (Altink, Schoonman, & Seegers, 2004). Ook bleek net als het financieel kapitaal ook het menselijk kapitaal van essentieel belang te zijn in het voorbestaan van een onderneming. In het HR werkveld zijn al vele onderzoeken geweest die dit belang aantonen. Zo leidt een investering in het menselijk kapitaal tot betere werkuitkomsten met als gevolg een lager ziekteverzuim (Buller & McEvoy, 2012). Ondanks dat er al veel onderzoek is gedaan op individueel niveau en organisatorisch niveau, is er nog weinig onderzoek verricht naar de maatschappelijke gevolgen van het menselijk kapitaal. Wel kon worden geconcludeerd dat menselijk kapitaal positief bijdraagt aan de economie bij zowel landen met een kenniseconomie als zonder.

Conclusie

Uit mijn literatuuronderzoek is naar voren gekomen dat een eenduidige definitie van ‘ondernemer’ ontbreekt. Om daadwerkelijk te bepalen of het financieel kapitaal van een ondernemer bijdraagt aan de economie is dit essentieel. Er is al veel onderzoek gedaan naar de gevolgen op individueel en organisatorisch niveau. De gevolgen op maatschappelijk niveau zijn minder grondig onderzocht. Er zal nog meer onderzoek gedaan moeten worden naar het menselijk en sociaal kapitaal van de ondernemer om een eenduidig antwoord te geven op de onderzoeksvraag. Tot die tijd zou de overheid bewuster met het feit moeten omgaan dat er vanuit de wetenschap nog niet kan worden geconcludeerd dat een ondernemer bijdraagt aan de economie zoals de overheid nu beweert.

0 reactie(s) op “De maatschappelijke gevolgen van ondernemerschap”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


De verificatie periode van reCAPTCHA is verlopen. Laad de pagina opnieuw.