Tijdens een filmavond met een paar vriendinnen stelde iemand de vraag: “Echt waar? Kan een manager zomaar roepen dat je ontslagen bent?”. “Je werkt keihard en alleen omdat de manager een slecht humeur heeft, kan diegene je zomaar ontslaan?” Een andere vriendin antwoordde: “Tja, het is maar een film. Logisch dat ze er dramatisch over doen, toch?”. Als liefhebber van Amerikaanse Romcom films intrigeerde deze vraag mij al langer.
Om je een idee te geven: kijk gewoon wat films op Netflix zoals The Devil Wears Prada (2006), The intern (2015), Set It Up (2018), of zelfs Emily in Paris (2020). Die films laten je de dramatische ‘op staande voet ontslagen’ scènes zien. En geloof me, in veel andere filmgenres zoals thrillers, avonturen- of actiefilms gebeurt het ook. Maar is het ‘gewoon dramatisch’ of is het ook echt realistisch?
Op staande voet ontslagen worden in de Verenigde Staten
Om de vraag van mijn vriendinnen te beantwoorden: ja, helaas gebeurt het zo in de VS. De regel erachter is het concept van ‘working at will’ . Dit betekent dat het bedrijf en de werknemers een vrijwillige relatie hebben en dat ze de relatie met of zonder reden kunnen verbreken. Dit is slechts de basis van de arbeidsrelatie in de VS.
Uitzonderingen op de ontslagregel in de VS
Toch zijn er uitzonderingen: ten eerste is er een bepaalde beschermde klasse. Beëindiging van het dienstverband kan niet worden gebaseerd op ras, etniciteit, geslacht, religie, nationale afkomst, leeftijd, veteranenstatus of handicap. Ten tweede kan de werknemer niet worden ontslagen voor zaken als het praten met collega’s over salarissen, werkuren, arbeidsvoorwaarden of voor het organiseren van activiteiten die hiermee te maken hebben. Ten derde worden sommige werknemers beschermd door arbeidsovereenkomsten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan werknemers die lid zijn van een vakbond. Voor deze groep medewerkers gelden bepaalde voorwaarden en regels.
Ontslag in Europa
Een dergelijk concept bestaat echter niet in Europa. Werkgelegenheid in Europa is voornamelijk opgebouwd aan de hand van formele schriftelijke contracten die regels bevatten over betaling en arbeidsvoorwaarden. Deze zijn goedgekeurd door beide partijen. Het beëindigingsproces is dus veel langer en veel gecompliceerder dan in de VS. Daarvoor moet je ook een uitgebreid begrip hebben van het Europese arbeidsrecht, en niet te vergeten weten dat het arbeidsrecht in elk Europees land anders is. Kort gezegd kan de werkgever de werknemer niet ontslaan zonder een juridisch geldige reden. Wederom omdat het de werkgever veel geld, papierwerk en moeite gaat kosten.
Het verschil tussen Europa en de VS
Bovenstaande is wat ik heb geleerd over het beoefenen van HRM in Europa in vergelijking met de VS. Het feit dat er in de VS geen schriftelijke arbeidsovereenkomst is, is lachwekkend in Europa, evenals betaald zwangerschapsverlof, ziekteverlof, enzovoort.
Op de een of andere manier is het heel geruststellend om te weten dat als je in Europa werkt, je rechten goed worden beschermd door de wet. Totdat ik er in de afgelopen weken achter kwam dat enkele bekenden die als uitzendkracht werkzaam waren, in fase A zonder goede reden of rechtsgrond zijn ontslagen. Ook las ik op social media een artikel van een moeder wiens zoon werkte aan een ‘nulurencontract’ en de baas – enkele minuten voordat hij zou beginnen met werken – het contract opzegde. Je bent blijkbaar niet altijd even goed beschermd. Op basis van die verhalen ging ik ervan uit dat dit een gevolg was van een slecht management. Zijn deze situaties niet te dramatisch voor het feit dat we niet in de VS zijn?
Geef een reactie