Topbestuurders moeten hun hoge inkomsten delen met hun werknemers. Dat is de mening van de FNV*. Wilna Wind van de FNV zegt dat ze haar achterban niet meer uit kan leggen waarom vakbonden elk jaar met ‘verantwoorde lonen’ komen, terwijl bestuurders zich rijkelijk belonen. “Als het bedrijfsleven zich niet zelf reguleert, dan merken ze in 2009 de gevolgen aan de onderhandelingstafel voor nieuwe cao’s”, aldus Wind.
Een van de voorstellen die Wind doet is de opname van een overnameclausule in cao’s. Als een bedrijf wordt verkocht, dan moet een deel van de waardestijging aan de werknemers worden uitgekeerd. Wind spreekt hier over ‘significante bedragen’, ‘geen 200 euro, maar 20% van de waardestijging’. Het doel van de overnameclausule is het ontmoedigen van hedgefondsen en private equity.
Eerlijk zullen we alles delen
Dat is toch een interessante gedachte. Om topinkomens en jan modaal (en daaronder) bij elkaar te trekken worden er naar mogelijkheden gezocht om het inkomen beter te verdelen. Op zich een goed initiatief. Een fusie of overname is voor werknemers altijd lastig: er kan veel veranderen, er kunnen mensen weggaan. Veranderingen waar werknemers niet op zitten te wachten. Een compensatie op basis van de waardestijging lijkt vanuit die gedachte interessant.
Kritisch ben ik vanuit een gedachte waar ik een ruim jaar geleden over las. De gedachte om aandelen uit te delen aan werknemers. Om werknemers op die manier een deel van een bedrijf te maken. Werknemers zouden zo meer gemotiveerd zijn, meer betrokken zijn bij het bedrijf. Leuk, als je zo je daarmee de verloop omlaag kunt brengen en je werknemers beter gaan presteren vanuit hun motivatie. Complementair aan deze gedachte is dat werknemers zo sowieso een aandeel hebben in een overname, vanuit hun aandelen. Uitkeren aan aandeelhouders is uitkeren aan werknemers.
Nee, ik stel nu niet voor om aandelen op te nemen in de cao, ik zet twijfels bij de gedachte dat drastische maatregelen de oplossing zijn. Behalve dan dat er zo weer media aandacht wordt gegenereerd, bijvoorbeeld via dit blog. Er zijn alternatieve, constructieve oplossingen mogelijk en daar blijf ik voorstander van.
Het probleem verdiept
Ik interesseer me voor het probleem van de topinkomens om wat er achter zit. Objectief kun je erg makkelijk zeggen dat het oneerlijk, onethisch voelt dat 30.000 mensen meer dan twee ton verdienen, terwijl het gemiddelde 29.000 euro is. Maar de realistische visie placht ook het perspectief te kiezen dat VNO-NCW inneemt als zij kritiek uiten op de stelling van de FNV. “topinkomens horen bij een land waar grote, internationale ondernemingen – met al hun positieve effecten op de economie en de werkgelegenheid – welkom zijn”. Het probleem van de concurrentie, waarom zou toptalent blijven als ze in Engeland de helft meer krijgen? Of het dubbele in Frankrijk? Om bedrijven aan te trekken moet het klimaat ook gunstig zijn voor de mensen die die bedrijven moeten besturen.
Wat ik dan voor zou stellen? Hoe financiële middelen worden verdeeld zal altijd een spanningsveld blijven. Wel kun je het gevoel beïnvloeden dat mensen daarbij hebben. Een deel van de spanning komt voort uit het feit dat de topinkomens als onterecht worden ervaren. Met die beeldvorming zou men aan de slag kunnen. Wat verdienen topbestuurders in andere landen? Krijgen ze niet ook betaald voor een stuk risico, voor de verantwoordelijkheid die aan hun naam wordt verbonden?
Ook vind ik de gedachte dat er meer gedeeld kan worden niet slecht. Ik weet niet of het uitdelen van de waardestijging die tenslotte de motivatie van een bedrijf om zich te laten kopen een oplossing biedt. Wel zie ik een uitkomst in het uitdelen van aandelen. Ik herinner me ook een initiatief van enkele topmensen, een ruim jaar geleden toen de discussie begon, die vrijwillig loon inleverden. En topmensen van google die een jaarloon van 1 dollar hebben. Dat ze daarnaast miljoenen ontvangen vanuit aandelen en andere bronnen is een tweede.
Samengevat
Kortom, bij een spanningsveld dat zichzelf nooit kan oplossen is het beter een oplossing te zoeken in de ervaring van het spanningsveld. Dat kan door eerlijkheid, maar ook door onderbouwing van de situatie binnen het spanningsveld.
Ik daag alle lezers uit om met een verantwoording te komen waarom toptalent zoveel meer verdient!
* Link werkt niet meer per 4-8-2015, red.
Geef een reactie