Kijkend naar de uitkomsten van het Hofkes onderzoek onder top bestuurders over hun beeld van topvrouwen, en de manier waarop de Volkskrant (7 maart 2009) verslag doet van dit onderzoek, ontstaat bij mij de indruk dat we nog niet zo heel veel zijn opgeschoten sinds Aletta Jacobs in de 2e helft 19e eeuw de eerste Nederlandse vrouw was die de HBS deed (en daarna de 1e die studeerde, arts werd en promoveerde).
Ik ben helemaal niet zo’n feministe van aard, maar ik vind het opvallend dat door de topgroep wordt gezegd dat zij niet 1 topman of vrouw kennen die aan de 5 genoemde belangrijkste kwaliteiten voldoet (waaronder visie, zelfreflectie en omgevingsbewustzijn), maar dat het beeld wordt neergezet dat de 5,7% topvrouwen tegenvallen. Dat dus de 94% topmannen naar eigen zeggen blijkbaar ook niet aan de genoemde criteria voldoet, terwijl zij doorgaans al veel meer ervaring aan de top hebben, is eigenlijk veel opzienbarender en zorgwekkender. Echter, dit is iets waar überhaupt niet op in wordt gegaan.
Vrouwen hebben nu eenmaal geen ballen
De toonzetting is dat de vrouwen teleurstellen. Ze passen zich te veel aan en gedragen zich te masculien. Ik denk dat dat waar is. Veel van deze vrouwen proberen zich op die manier te handhaven, en dat is echt zonde. Zonde voor deze vrouwen. Zonde voor de bedrijven waar ze werken en voor de mannen waar ze mee samen werken. En zonde voor consumenten die van product- en diensteninnovatie zouden kunnen profiteren. We zouden er veel mee opschieten als vrouwen hun eigenheid en vrouwelijke kwaliteiten niet zouden wegstoppen maar die juist als kracht zouden inzetten. Wie weet zouden er dan naar verloop van tijd ook meer mannen komen die aan de genoemde 5 kenmerken voldoen.
Adviezen voor de vuilnisbak
In hetzelfde artikel worden allerlei (tegenstrijdige) adviezen gegeven, waar ik het ter lering en vermaak graag even over wil hebben:
- Vrouwen wordt geadviseerd een mannelijk rolmodel te zoeken, terwijl niet 1 van deze mannen aan alle 5 cruciale kenmerken voldoet, én de kritiek op vrouwen is dat ze zich te masculien gedragen.
- De vrouwen moeten aansluiting zoeken bij het onderlinge sociale gedrag, maar tegelijk wordt gezegd dat ze “als kat tussen de honden geen hond moeten proberen te worden”.
- De vrouw moet vooral kinderen nemen (!) want dat oogt stabiel en zou goed zijn voor je leiderschapsontwikkeling. Dat laatste geloof ik uit eigen ervaring direct, maar ik ben toch heel benieuwd hoe dat dezelfde topmannen geholpen heeft die naar eigen zeggen 65 uur per week en op onregelmatige tijden werken, en veelal een partner hebben die de opvoeding op zich neemt. Misschien is het feit dat ze zoveel werken en dus niet van dit middel voor leiderschapsontwikkeling optimaal gebruik maken een verklaring voor het feit dat ze de 5 cruciale kenmerken nog niet eigen zijn?
Zo leer je in de opvoeding bijvoorbeeld, na vaak je neus stoten, dat je kinderen geen klonen van jezelf zijn. Iets wat verband houdt met het volgende punt. - Dat de topmannen het op visie (1 van de 5 kenmerken) niet erg goed doen, blijkt wel uit hun adviezen. Die luiden namelijk vooral dat vrouwen hetzelfde moeten doen als zij zelf gedaan hebben. Meer van hetzelfde dus en jezelf als maatgevend zien. Als vrouwen de normen en patronen van de mannen overnemen, dan komt het goed. Een mannelijk rolmodel kiezen, veel werken, beschikbaar zijn, een partner kiezen die zijn loopbaan opgeeft en de zorgtaken op zich neemt (benieuwd wat de topmannen van deze mannen vinden trouwens), wel kinderen nemen omdat dat stabiel oogt en het lijkt alsof je dan je leiderschap ontwikkelt, maar er weinig tijd en aandacht aan besteden.
Van ego naar echtheid
Ik denk dat er zowel door topmannen als topvrouwen een meer fundamentele discussie samen gevoerd zou kunnen en moeten worden, namelijk: Hoe gaan wij de ego cultuur en het daarmee gepaard gaande theater (ook wel politiek spel genoemd) doorbreken en gaan we voor lef, echtheid, eigenheid, leiderschap en samenwerking? Hoe maken we een verschuiving van het steunen van andere old boys en het in stand houden van het theater, naar een cultuur waarin we het hebben over dat wat er echt speelt binnen het bedrijf, wat er nodig is en elkaar te steunen in het zetten van de stappen om te slagen. Met de daarbij horende open en resultaatgerichte cultuur in het bedrijf, waar veel getalenteerde mensen naar snakken. Dat is hier volgens mij de echt belangrijke vraag.
Een overgang
Het is niet voor niets dat er inmiddels al 750.000 zelfstandigen zijn in Nederland. Dat zijn grotendeels ondernemende, getalenteerde, goed opgeleide, betrokken mensen met visie en kwaliteiten. Die zich op andere manieren organiseren en niet meer bereid zijn om bij grote ondernemingen te werken in functies met titels waarvan we niet eens meer begrijpen wat de buurman doet. Te werken in grootschalige projecten waar de individuele bijdrage uiterst gering is. Waar we ons dan bezig gaan houden met het onderlinge spel en onze positie daarin. Om ons ego nog een beetje te kunnen voeden. Waar we in standaardprocessen en IT systemen moeten passen i.p.v. dat we het hebben over hoe we van een klaag cultuur naar eigen inbreng, verantwoordelijkheid en samenwerking komen. We staan op een overgang naar een ander economisch en organisatie model, maar we vinden het nog lastig hieraan handen en voeten te geven.
Bestuurders, verkoop je ziel
Ik weet zeker dat er bestuurders zijn die ook echtheid willen. Die willen samenwerken en opbouwen. Die werkelijk leiders willen zijn. Hen roep ik op hier iets mee te doen. Want mijn belangrijkste boodschap is dat iedereen zelf verschil kan maken vanuit zijn of haar eigenheid, passie en mentale vrijheid. Kortom: Je ziel verkopen in positieve zin. De vrouw die zich tot topvrouw wil ontwikkelen. De topvrouw die er al staat maar haar vrouwelijkheid ontkent. De topman die het ego theater legitimeert. Er verandert alleen iets als jij als individu verandert. Ieder van ons kan bijdragen aan een wereld waarin we goed verdienen, en die wél goed voelt. En dat willen uiteindelijk zowel mannen als vrouwen.
Drs. Els van Asperen heeft na een management carrière bij grote bedrijven haar eigen bedrijf Wonderful at Work opgericht. www.wonderfulatwork.com
Geef een reactie