Hoewel het alweer even geleden is, wil ik het toch nog even hebben over het WK damesvoetbal. We grepen dan wel net naast de gouden medaille, maar het Nederlands damesvoetbalelftal heeft wat mij betreft wel een dikke pluim verdiend. Niet voor de eindoverwinning, maar voor goed teamwork. Een elftal, eigenlijk alle soorten teams, moet nu eenmaal samenwerken om resultaten te behalen. Zonder gezamenlijke effort waren de dames nooit zo ver gekomen.
Wat heeft de prestatie van de voetbalvrouwen nu met de gemiddelde organisatie te maken? Meer dan je denkt! Een voetbalelftal wordt in het zakenleven vaker als metafoor gebruikt. Het voetbalspel heeft immers een duidelijk doel, een helder speelveld en verschillende mensen die ieder een bepaalde rol vervullen. Het spel dat een organisatie speelt lijkt daar erg op: met de juiste mensen op de juiste plek een optimale prestatie neerzetten en dus winnen.
Randvoorwaarden van een team
Winnen met je team, of dat nu binnen of buiten het sportveld is, is echt niet makkelijk. Er bestaat dan ook geen gouden formule om met zekerheid te kunnen uitgroeien tot een winnaar, maar een goede basis helpt wel degelijk. Zo heeft ieder team met de ambitie om te winnen baat bij de volgende randvoorwaarden:
- duidelijke spelregels die zo nodig worden gehandhaafd;
- spelers die gescout zijn op talent;
- één duidelijk doel dat voor iedereen telt, namelijk de overwinning;
- één coach die de strategie bepaalt en stuurt op het bereiken van het gezamenlijke doel;
Klinkt makkelijk, maar de praktijk is weerbarstig. Je hebt uiteraard voldoende middelen nodig om de juiste mensen aan te kunnen trekken. Ook is het hebben van een steengoede trainer/coach cruciaal. Gelukkig zit dat bij het Nederlands dameselftal wel snor! Maar zelfs als aan deze voorwaarden is voldaan, kan het helaas gebeuren dat een team verliest. Een beetje geluk is daarom ook niet onbelangrijk.
Als ik bovenstaande punten vergelijk met teams in organisaties is mijn ervaring dat:
- de spelregels vaak niet helder zijn of niet worden nageleefd en gehandhaafd;
- niet iedere medewerker op een plek zit waar hij zijn talenten benut;
- het gezamenlijke doel niet voor iedereen helder is;
- er vaak meerdere kapiteins zijn die een verschillende koers varen om persoonlijke doelen te behalen.
Om met dat laatste te beginnen. Ik ken Sarina Wiegman natuurlijk niet, maar ze lijkt me iemand met de juiste kennis van zaken, een coachende leiderschapsstijl en een sportieve, collegiale instelling. Ze heeft de neuzen van de voetbalvrouwen in dezelfde richting gekregen, durfde lastige beslissingen te nemen (moest Van de Sanden nu wel of niet spelen?), trad niet teveel op de voorgrond en straalde gedurende het hele toernooi rust en vertrouwen uit. Daarmee heeft ze het team ver gebracht. Hoeveel vergelijkbare leiders ken jij in jouw organisatie?
Het doel van Martens en consorten was natuurlijk helder: wereldkampioen worden. Daarvoor moet je in principe elke wedstrijd winnen. Hoe anders is dat bij veel organisaties. Vaak is voor de gemiddelde werknemer niet duidelijk wat de prioriteiten van de organisatie zijn: is dat nu maximale winst realiseren, de beste service van Nederland bieden of zo veel mogelijk internationale vestigingen openen?
Verantwoordelijkheden duidelijk maken
Mede omdat het doel niet altijd duidelijk is, weten veel werknemers niet precies wat hun verantwoordelijkheden zijn en wat er van hen verwacht wordt. Tegenwoordig lijkt vrijheid het credo en laten we medewerkers vooral zelf bepalen wat ze zouden moeten doen. Ik ben een groot voorstander van vrijheid, maar voor iedereen is het fijn als er enige richting wordt gegeven. Een aanvaller op het voetbalveld is toch ook vrij om te bepalen hoe hij een doelpunt scoort, maar een ding is zeker, hij is in de eerste plaats verantwoordelijk om te scoren. Dus niet om te verdedigen. Als die verdeling van verantwoordelijkheden op het veld zou ontbreken, zou er een mooie chaos ontstaan! Dan weet niemand meer welke kant hij of zij op moet.
Passende rollen voor geschikte mensen
Als de rollen duidelijk zijn, is het tijd om deze aan geschikte mensen toe te bedelen. Wie heeft er een echte killer mentaliteit en is dus een goede aanvaller? Wie bewaart de rust als de tegenstander doorbreekt en kan daarom een goede laatste man zijn? In deze tijd is het lastig om de juiste mensen voor je organisatie te vinden. Alle ‘goede’ mensen hebben immers al een baan. Voetballers worden gescout en getraind en voor talent wordt goed betaald. Bij werknemers gebeurt dit gek genoeg maar mondjesmaat. Liever iemand dan niemand, lijkt de nieuwe norm te zijn.
Als de structuur van en de randvoorwaarden voor een team niet op orde zijn, is het heel lastig om overwinningen te behalen. Het team is dan te afhankelijk van externe factoren, zoals geld en geluk. Als ondernemer wil je groeien en het liefst zo gestructureerd mogelijk. Door samen naar een helder doel te werken binnen strakke kaders, moet dat toch mogelijk zijn. Kijk maar naar het Nederlands dameselftal. Misschien is de vergelijking van jouw organisatie met een voetbalteam zo gek nog niet?!
Geef een reactie