Werken wordt leuker gemaakt. Dat is een van de ontwikkelingen van de afgelopen tijd. Organisaties proberen werken interessant te maken, uitdagend. Er moet gewerkt kunnen worden op tijden die prettig zijn voor de werknemer. Er wordt zoveel mogelijk vrijheid gegeven, zodat de werknemer zijn werk op een voor hem prettige manier kan doen. Direct of indirect liggen daar, bij nadere reflectie, enkele trends aan ten grondslag. Deze wil ik hieronder bespreken. Om af te sluiten met de kritische vraag of er naast deze trends niet ook nog iets anders een grote rol speelt.
Waarom werken niet leuk was
De eerste vraag die we ons moeten stellen is waarom werken vaak nog wordt gezien als iets dat niet leuk is. Een psychologische verklaring is wellicht ‘omdat het iets is dat ‘moet’ ‘ en dat iets dat moet vaak als onprettig wordt ervaren. Een geschiedkundige verklaring zal laten zien dat werken in de industriële revolutie een grote verandering heeft doorgemaakt: arbeid moest ineens concurreren met techniek. En het resultaat was dat er door de arbeiders hard gewerkt moest worden om interessant te blijven voor de werkgever.
Via de geschiedkundige benadering komen we dan ook op een interessant antwoord: dat het werk waar nu de meeste vraag naar is, niet gedaan kan worden door machines. Veel werk vereist namelijk een creatieve inslag: innovatie, ontwerp, mensen-gerelateerd werk. Dit zijn allemaal soorten werk waar machines hooguit een ondersteunende rol in kunnen nemen.
Leuk werk bevordert creativiteit
Dit bouwt voort op de vorige trend, maar is ook een soort op zichzelf staande ontwikkeling. We hebben geleerd dat mensen de meeste ideeën krijgen als ze lekker in hun vel zitten. Als ze het werk dat ze doen leuk vinden, als ze erbij betrokken zijn, als ze een gevoel van verantwoordelijkheid ervaren en als ze merken dat hun input gewaardeerd wordt. Kortom, om de creativiteit zoveel mogelijk te bevorderen, wordt het werk zo leuk mogelijk gemaakt.
Welvaart!
Dit is misschien een heikel onderwerp en voor ondergetekende een twijfelpunt. Heeft de toegenomen welvaart er aan bijgedragen dat we nu ‘leuker’ werk kunnen doen, aan dat werk ‘leuk’ kan zijn? Of hebben we geleerd dat werk, wanneer het leuk is, beter werkt?
Wat kan er nog meer zijn?
Afsluitend wil ik graag een heel basale vraag stellen. Bovenstaande drie trends gaan uit van een soort mechanistische opvatting van hoe we als maatschappij werken. “Als dit, dan dat”. Ook vinden we in deze trends de aanname dat productiviteit aan de grondslag ligt van maatschappelijke trends. Iets dat naar mijn mening wel realistisch is, maar tegelijk ook minder prettig om te geloven. Het is leuker om in een ideaal te geloven: dat we werk leuker maken omdat er een inherente waarde is aan leuker werk. Wat denkt u, lezer, waarom proberen we werken leuker te maken?
P.s. Ik spreek over de werknemer als ‘hij’, dit is slechts uit gewoonte, lees in plaats van ‘hij’ dan ook gerust ‘zij’.
Geef een reactie