Waarom vakantiedagen belangrijk zijn (ook voor workaholics)

Deze blog schrijf ik vanuit het warme Thailand, lurkend aan mijn ijscappuccino, terwijl ik voluit aan het genieten ben van mijn ontbijt. Niet eens wetende welke dag het nou eigenlijk is, maar wel wetende dat mijn collega’s in het koude Nederland hard aan het werk zijn, denk ik na over wat vakantie nu met me doet. Manlief is de onderwaterwereld aan het verkennen, dus ik heb alle tijd om tot mezelf te komen.

Ik weiger om me – zoals alle andere mensen om mij heen – op mijn telefoon te richten ter afleiding en daag mijn gedachten uit. Het verrast mij dat er, ondanks dat er privé voldoende gaande is, ik toch aan werk denk. Werk blijft zelfs aan de andere kant van de wereld belangrijk voor mij. Des te beter is het om nu drie weken af te schakelen en afstand te nemen. Eerst waren het de gebruikelijke vragen: heb ik alles goed overgedragen? Kunnen de nieuwe collega’s hun weg vinden? Dan de persoonlijke vragen: hoe word ik een betere adviseur? Wat is mijn toekomst bij deze organisatie? Waar wil ik mee bezig zijn?

Deze vragen stelde ik mijzelf eerder, maar als je zo midden in het werk zit, dan is het moeilijk om er rustig en goed over na te denken. Je zit in de ‘aan-modus’ en hebt eigenlijk geen tijd om stil te staan. In mijn tweede vakantieweek is de chaos aan het indalen en krijg ik ruimte voor nieuwe ideeën, nieuwe energie. Daarnaast is het prettig om even uit de dagelijkse sleur van ‘moeten’ en drukte weg te zijn en stil te staan bij wat echt belangrijk is.

Gun het jezelf

Vakantie is een boost voor jezelf, maar ook voor je carrière. Niemand wordt productiever van doorgaan tot je niet meer helder kunt nadenken.

De behoefte aan het aantal vakantiedagen per persoon verschilt. Sommigen hebben genoeg aan 20 vakantiedagen per jaar, terwijl anderen 35 nog weinig vinden. Elk bedrijf heeft dan ook een andere regeling. Voor mij en velen van mijn generatie (generatie Y), maar ook andere generaties niet uitgesloten, vinden dit een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Organisaties kunnen hierop inspelen via diverse manieren. Van flexibiliteit in vakantiedagen en arbeidstijden tot het bijkopen van vakantiedagen.

Waarom is vakantie zo belangrijk?

Ik kan nog een heel pleidooi geven waarom je op vakantie moet gaan. Maar ik onderbouw graag met wetenschappelijke feitjes waarom vakantie zo goed voor je is (J. de Bloom, S. Sonnentag, e.a):

• Het is onmogelijk (en ongezond) om altijd ‘aan’ te staan. Om uit deze stand te komen moet je opnieuw ervaren wat het is om zo lang te kunnen lunchen als je wilt, terwijl je naar de horizon staart en naar het geluid van een fluitende vogel luistert.
• Het ervaren van vrijheid: je kunt doen wat je wilt! Weet jij nog wel wat jij wilt? Hoe het voelt om (eenvoudige) keuzes te hebben? Autonomie is voor ons als mens een basisbehoefte.
• Een wat meer voor hand liggende reden waarom vakantie goed voor je is, is natuurlijk dat je kunt uitrusten (en vitamine D aanmaakt in een zonnig oord).
• In de buitenlucht zijn verlaagt het niveau van stress, het fysiologische bewijs – een lagere hartslag laat dit zien. Daarnaast verbetert het de stemming en komt het je concentratie ten goede.

Overleg op het werk

Het is niet voor niets dat er in de wet geregeld is dat je als werknemer minimaal 20 dagen per jaar krijgt die vervallen als je ze niet opneemt. Deze dagen zijn nodig om gezond en veilig te kunnen blijven werken. Het is aan de werkgever om erop toe te zijn dat werknemers deze vakantiedagen ook daadwerkelijk opnemen. Je moet hiervoor dan ook de ruimte krijgen en de werkgever mag dit op geen enkele manier belemmeren.

Dit betekent niet dat een vakantieaanvraag altijd moet worden goedgekeurd. Als het op dat moment niet past vanwege onderbezetting, dan mag dat worden geweigerd. Maar dan kom je alsnog op een ander moment aan de beurt. Voor de workaholics geldt aan de andere kant: je mag niet vrijwillig afstand doen van jouw recht op vakantie. Ook zij kunnen niet onder een jaarlijkse break uit.

Alles komt uiteindelijk neer op het maken van goede afspraken tussen werkgever en werknemer. De manier waarop wordt omgegaan met vakantiedagen kan worden vastgelegd in bijvoorbeeld een personeelsreglement. Ook is het goed om het onderwerp regelmatig terug te laten komen in besprekingen.

Aan de workaholic

Ben je overtuigd? Nog een laatste tip: plan je vakantie op tijd. Wacht niet tot je er eigenlijk al erg aan toe bent. Je gaat meestal namelijk harder werken en ervaart meer stress in de korte periode voor je met vakantie gaat. Dit omdat je taken moet overdragen en afronden voor de periode waarin je afwezig zal zijn.