Wat is jouw overtuiging over wat juist is? Waar zit jouw geestdrift, eergevoel, grens, geweten, je rechtvaardigheidsgevoel? Wanneer ben je trouw aan jezelf als HR professional?
Ethiek ten opzichte van moraal
“Ethiek is een tak van de filosofie die zich bezighoudt met de kritische bezinning over het juiste handelen. In algemene zin probeert ethiek de criteria vast te stellen om te kunnen beoordelen of een handeling als goed of fout kan worden gekwalificeerd, en om de motieven en consequenties van deze handeling te kunnen evalueren.”
Ethiek was een prachtvak tijdens mijn opleiding (vond ik) en ik mag graag over ethische kwesties van gedachten wisselen met mijn HR collega’s. Maar goed; ethiek is geen moraal, de morele kwestie is die van de praktijk. ‘Moraal’ is het zedelijk handelen zelf, terwijl ethiek de studie ervan is.
Practice what you preach
Een moreel kompas is dus een intern kompas dat zich richt op het juiste. Maar wat is het juiste dan? En voor wie dan? Met het doen van het juiste kunnen we ons eigen handelen afstemmen op dat van anderen en dus bij onze eigen overtuigingen en ons eigen gevoel van rechtvaardigheid blijven. Maar goed, wat doe je als je in de arena staat? Dan komt het erop aan namelijk! Leven is het meervoud van lef!
Wat vind jij eigenlijk van al die beslissingen?
Wat vind jij zelf als HR professional & business partner van beslissingen? Goed voor de business, pragmatisch op te lossen casuïstiek gaat bottom line altijd over wat kan, wat mag en wat je ‘zou moeten doen’. De harde euro’s, mensen en sociale factoren die daarmee te maken hebben, wet- en regelgeving als verstarde ethiek, cao’s en arbeidsreglementen die we hebben opgesteld als we er samen niet uitkomen zijn daarin allemaal factoren die meespelen. Maar gebruik ze als HR professional niet om je achter te verschuilen. Regels en recht zijn middelen en geen doel, en zeker niet je hogere doel. Je trouw aan je eigen morele kompas, de spiegel waar je ’s avonds in wil kunnen blijven kijken…
Dus, aan het einde van de dag: aan wie leg je verantwoording af?
Vaak gezegd: als je het aan directie, medewerkers, vakbonden & OR kunt uitleggen is de beslissing verantwoord. Maar hey: kun je er ook mee thuis komen en het daar uitleggen? En aan jezelf? Het kan heel goed zijn dat je persoonlijke moraal hoger ligt dan de context waar je in werkt of het wensenlijstje van je business partner als hij of zij keuzes moet maken bij zijn/haar reorganisatie. Dan spant het erom. Hier telt moed om dan je eigen kompas leidend te laten zijn en je uit te spreken tegen een business partner die zijn of haar oplossing heel legitiem en ‘goed voor de business vindt’. Het vergt moed om als HR professional de gevestigde orde of algemeen heersende normen uit te dagen.
Verhoog of verlaag je soms die lat? Bestaat er zoiets als een grijs gebied? Nee, dat kan niet zo zijn. Wat jij namelijk aan normen en waarden hebt ga je niet continu verschuiven qua grens, toch?
Je zou een moreel kompas kunnen opvatten als een spier die je moet trainen, een kunstwerk in wording maar ook tegelijkertijd functioneert als baken waarop we terug kunnen grijpen. Een kompas kan uit het lood raken, door onverwachte levensgebeurtenissen. Net als een echt kompas kost het ons soms tijd om ons in een situatie te richten op het juiste. Het aanscherpen en richten van een kompas vraagt om geestelijke oefeningen, om denkgereedschap, reflectievermogen en collegiale spiegels.
De moraal van dit verhaal
Welja, zal ik nu kleur bekennen? Oké, komt-ie: ik geloof in beweging, of deze nu met harde of zachte hand bewerkstelligd moet worden. Ik geloof niet dat je als werknemers nog mag verwachten “verzorgd” te worden door je werkgever, maar dat je je employability verantwoording bijvoorbeeld samen dient te dragen. Ik zit vol met dit soort overtuigingen. Behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Bij mij is het: toon moed, kwetsbaarheid, neem & geef verantwoordelijkheid en wees eerlijk t.o.v. jezelf en anderen. Wees vooral eerlijk en spreek de waarheid, leef waarheid en stimuleer waarheid. En dat is het meest zinnige wat ik er op dit moment over kan zeggen.
Oké, nog één poging dan: Als wat ik denk, zeg en voel (voeg ik maar even toe aan de quote hieronder) in lijn ligt met hoe ik handel, ben ik trouw aan mijzelf. Steeds als ik bij mijzelf te rade ga of het in alle opzichten nog kan, ga ik door. Anders trap ik heel hard op de rem! Ik ben heel benieuwd naar jouw eigen reflectie hierop en hoop dan ook op veel collegiale reacties.
The only way to do great work, is to love what you do! If you haven’t found it yet, keep looking, don’t settle! – Steve Jobs
Geef een reactie