Wat is de maatschappelijke waarde van een functie?

Schoonmakers, die zijn pas belangrijk! Hopelijk zal die uitspraak ooit de toplonen discussie de das omdoen. In plaats van te streven naar een zo hoog mogelijk salaris, zouden top presteerders moeten streven naar een zo hoog mogelijke maatschappelijke waarde. Het klinkt als een utopie, toch zouden we het met enige cultuurverandering klaar kunnen spelen. Toch? Maar voor we van start gaan: waar heb ik het over?

Maarschappelijke waarde
In een aardig artikel van onze zuiderburen, kwam ik een model tegen dat “de reële sociale en economische waarde van de beroepen bekijkt”. Ik vat het praktischerwijze even samen als maatschappelijke waarde. Het artikel gaat bij de naam “bankier vernietigt waarde, schoonmaker creëert er” en het is hier te lezen. De titel spreekt boekdelen, toch is het onderwerp nog veel interessanter. Er wordt een onderzoek besproken van de Britse New Economics Foundation, een Britse denktank, gericht op een nieuw model van waarde scheppen (wealth creation).

Het onderzoek bestudeert zes functies, drie functies die traditioneel weinig verdienen (schoonmaker, kinderopvangster en vuilnisman) en drie veelverdieners (bankier, advertising executive en belasingadviseur). Het resultaat? De lage functies ‘scheppen’ waarde per pond die hen betaald wordt, de veelverdieners ‘vernietigen’ waarde, de belastingadviseur vernietigt zelfs 47 pond per pond waarde die hij schept.

Ongelijkheid is slecht, we kunnen beter…
Het rapport bestrijd een aantal mythen, waarvan de meest opvallende dat hoge salarissen nodig zijn om talent aan te trekken. Het onderzoek concludeert “salaries don’t necessarily reflect talent”. Kortom, topsalarissen zijn niet per definitie nodig voor toppers – interessant, want dit is een van de grote argumenten om geen maxima vast te leggen voor wat een topman kan verdienen.
Hoe dan ook, het rapport bestrijdt een tiental mythen (p7) en gaat verder de diepte in in de bijlagen.

Het rapport is het lezen zeker waard, ik zal er nu niet te diep op ingaan, maar er later een uitgebreid artikel aan wijden. Voor nu wil ik me graag  concentreren op het idee dat ik in de inleiding opperde, om functies meer te beoordelen op basis van hun maatschappelijke waarde.

Wat maakt functies belangrijk?
Ergens in de strijd om de grootste auto of het hoogste getalletje zijn we vergeten waar het echt om draait: waarde. Een van de symptomen is dat het vak leraar geen status meer heeft – terwijl leraren juist zo belangrijk zijn voor onze ontwikkeling als maatschappij. Een van de grootste uitdagingen voor Nederland in de komende jaren wordt om dit idee of gevoel van waarde terug te brengen in werk. Mensen staan hier open voor: de zoektocht naar wat ‘goed’ is, naar wat echt ‘waardevol’ is, kun je overal terugvinden. De link naar maatschappelijke waarde van werk is helaas nog niet gelegd. Terwijl juist hier een oplossing ligt: mensen bewust maken van het belang van de functie die ze vervullen of kunnen vervullen.

Heel bijzonder daarom, om een rapport te lezen dat schoonmakers waarde scheppen en bankiers waarde vernietigen. Hopelijk vormt dit een eerste stap naar de waarde erkenning waar we naar op zoek zijn.