Eigen vermogen

Vaak wordt in vacatures van kandidaten gevraagd dat ze minstens enkele jaren ervaring in een soortgelijke of vergelijkbare functie hebben. Mensen die die ervaring missen, vinden dat soms oneerlijk. ‘Hoe kan ik ervaring opdoen als ik geen kans krijg om, nou ja, die ervaring op te doen?’ Het illustreert enkele belangrijke kenmerken van ervaring.

Ervaring is belangrijk

Ten eerste: ervaring is belangrijk voor bedrijven. Zo belangrijk dat ze er speciaal naar vragen – en naar méér ervaring vragen naarmate de functie zwaarder en belangrijker wordt. Kandidaten die de relevante ervaring missen, wijzen ze af, ook al zijn die kandidaten nog zo goed opgeleid of getalenteerd.

Ten tweede: je kunt ervaring alleen verwerven door het werk daadwerkelijk te doen. Er is geen shortcut, geen bypass, geen work-around. Vier jaar ervaring betekent daadwerkelijk vier jaar het werk doen. Ervaren hoe dat is. Vier jaar vallen en opstaan, fouten maken en daarvan leren, in valkuilen lopen en er weer uitklimmen. Ervaring, zegt Oscar Wilde, is de naam die we geven aan de som van onze fouten. Ervaring kun je niet uit een bibliotheek putten. Je kunt het niet lenen, niet kopen, niet googelen. Jouw ervaring is onvervreemdbaar aan jou verbonden. Maar hoe weet je als werknemer welke ervaring je precies hebt en wat de waarde daarvan is? Hoe kan je je ervaring benutten bij een ander bedrijf of als zelfstandig ondernemer? Wie heeft je ervaring nodig? Voor werknemers is het van belang ervaring te blijven benutten en uit te breiden, om zo de persoonlijke marktwaarde op peil te houden. Ervaringen laten zich in die zin plannen en managen.

Ten derde: ervaring laat zich niet of heel moeilijk expliciteren. Het benoemen van wat je ervaring precies is, is dus niet altijd eenvoudig of voor de hand liggend. Bovendien is het vaak context- en situatie afhankelijk.

100.000 jaar ervaring op de markt

Een interessante casus in deze is de vliegtuigfabriek Fokker. Toen dat bedrijf in 1996 failliet ging kwam er bij benadering 100.000 jaar ervaring op de markt. Ervaring die, anders dan vele destijds hadden verwacht, niet teloor ging met de val van Fokker, maar doorvloog naar andere bedrijven en sectoren, om daar nieuwe toepassingen te vinden en opnieuw tot waarde te worden gebracht. Wat is er de afgelopen bijna twintig jaar met die ervaring gebeurd? Hoe zijn mensen en bedrijven ermee omgegaan?

Uit ontmoetingen met oud-Fokker-medewerkers blijkt dat zij hun Fokker-tijd een bijzondere of unieke ervaring noemen. Voor het individu heeft de Fokker-ervaring dus een speciale waarde. Ook geven zij aan dat zij nog regelmatig en actief teruggrijpen op die ervaring. Het is vanuit hun ervaring dat velen van hen mooie nieuwe stappen hebben kunnen zetten. De meesten Fokker-medewerkers hadden nooit eerder nagedacht over de waarde van hun ervaring, of waar die ervaring elders van nut kon zijn. Nu moesten ze wel. Maar wat was dat, ervaring? En hoe ‘verkoop’ je dat aan een ander?
Wat doet ervaring met mensen? Wat doen mensen met hun ervaring?

Illustratief is het verhaal van Sales Director Dick Alta die op pad gaat met zijn verkoopervaring. Vacatures genoeg voor een internationaal ervaren salesdirecteur in technische bedrijven. Overal wordt hij uitgenodigd vanwege zijn indrukwekkende cv. Overal vertelt hij enthousiast over zijn ervaring met het opstellen van een verkoopstrategie, het maken van tactische plannen, het inrichten van een sales-team, contacten met beslissingsnemers en het onderhandelen van contracten. Overal wordt hij afgewezen. ‘Wat moet iemand met zo’n ervaring en achtergrond bij ons?’ Hij verdiept zich in zichzelf en de waarde van zijn ervaring. Hij ontdekt dat zijn kracht ligt in het leiden van een team naar een doel. Het uitstippelen van een strategie en een plan. Het overzien van alle aspecten. Het koppelen van mensen aan elkaar. Niet de sales maar het ondernemen en managen vormen het meest waardevolle deel van zijn ervaring. Hij wordt uiteindelijke General Manager van Urenco Aerospace en verzelfstandigt dit bedrijf tot het zeer succesvolle Aeronamic.

Zo ook Willem Lely, de lobbyist van Fokker die dacht dat netwerken zijn belangrijkste ervaring was. Hij werd headhunter maar kon niet aarden. Waarom was hij dan zo’n goede lobbyist? De kern zit hem niet zozeer in het netwerken zelf, maar in zijn ervaring met communiceren, met het bereiken en begrijpen van de ander, het meebewegen en het verbinden. Hij geeft zijn ervaring een andere naam en gaat met succes aan de slag als corporate communicator.

Een ziel in een bedrijf

Bernard Dijkhuizen was in de Fokker directie verantwoordelijk voor Marketing & Sales. Hij heeft vooral ervaren wat het belang is dat mensen werkelijk voelen welke kracht er uitgaat van het elkaar kennen en van een op samenwerking gerichte cultuur. Hij wilde die kracht terugzien in zijn bedrijf. Als CEO van Ziggo moest hij drie verschillende kabelbedrijven met drie verschillende culturen en historie omsmeden naar een geheel. Dat betekent het je bewust zijn van je kernwaarden, deze communiceren en uitdragen, én de betekenis van die kernwaarden als richtsnoer gebruiken voor handelen, voor gedrag, als leidraad voor je bedrijfscultuur. Hij wilde zoals hij zegt een ziel in het bedrijf brengen, zoals Fokker dat ook had. Hij paste zijn ervaring daarmee actief en succesvol toe in zijn nieuwe werkomgeving.

Maar wat als je dicht bij je ervaring wilt blijven en deze toch optimaal wilt blijven inzetten? Als je niet wilt vervallen in routine en wilt blijven bijdragen aan innovatie en groei? Goof Hamers, CEO van Vanderlande Industries, is daar een mooi voorbeeld van. Fokker, Imtech, IHC Merwede, Vanderlande Industries. Zijn ervaring is al vanaf Fokker helder in steekwoorden samen te vatten: technisch-industriële bedrijven, kapitaalgoederen, kennisintensieve en klantspecifieke producten en processen, internationale oriëntatie, en kennis van het totaalbedrijf (van ontwerp tot en met service). Je zou kunnen zeggen dat Goof zijn specifieke ervaring steeds opnieuw inzet om vergelijkbare bedrijven succesvol te laten groeien voor de Nederlandse economie. Een prachtig voorbeeld van het blijven kapitaliseren van ervaring.

In een volgend blog: Ervaringslessen.