Ken je dat? Dat je eens in de zoveel tijd tegen iets aanloopt, iets hoort, leest of iemand ontmoet wat je bij blijft. Sterker nog, wat je niet meer los kan laten?
Zo’n ervaring heb ik gehad en die wil ik graag met jullie delen. De wereld stond op zijn kop.
Het is rond 2007 als ik de eerste hersenspinsels handen en voeten probeer te geven over leiderschap. In die tijd kwam ik in aanraking met opleidingen op het gebied van veranderkunde, leiderschap en (anders) organiseren. Hierin werd mijn toch al aanwezige dosis omdenken verder gevoed. Dit maakte dat ik vaak, en steeds vaker een afwijkende visie op onderwerpen kreeg dan mijn omgeving.
Zo ook over de spreuk hard op de inhoud, zacht op de relatie. Ik kon er helemaal niets mee. Het klopte voor mijn gevoel niet. Alleen was ik toen niet in staat het concreet te maken. Totdat ik het volgende meemaakte.
In een intensief opleidingstraject had ik het voorrecht om met mijn mede-studenten een studiereis naar Botswana te maken. Een week ondergedompeld aan de andere kant van de wereld, tenminste mijn wereld, leren van Botswanese leiders over gemeenschapsdenken, verbinden, inspireren en dat alles in een land dat midden in een transitie zit.
Grondhouding, of paradigma is dat ieder individu zijn of haar identiteit ontleent aan de gemeenschap. Ik ben omdat wij zijn. Dat is iets anders dan de westerse mentaliteit, waar kennis of bezit of (formele) positie onze identiteit vorm geeft. Tevens is de Kgotla (plek van samenkomen en samenzijn) leidend in hoe er vanuit leiderschap wordt gedacht en geacteerd. Het grondwettelijke recht om te spreken (!) maakt dat iedereen zich ten overstaan van leidinggevenden uitspreekt. Het groepsproces is gericht op onderling vertrouwen en de ruimte om onbevangen je mening te geven binnen de groep. Besluitvormingen vinden plaats in de KGotla, waar een leider uitgaat van een natuurlijk geloof in mensen, deze geeft zonder iets te verwachten en onpartijdig kan luisteren. Tijdens een KGotla hoort de leider iedereen neutraal aan en neemt uiteindelijk de beslissing op basis van wat hij heeft gehoord. Uiteindelijk zijn de besluitvormingsprocessen extreem kort ten opzichte van de westerse processen, hebben meer draagvlak en raken de bezieling van de organisatie en de mensen die er in werken meer.
Tijdens die reis zijn we onder andere een meegelopen in een diamantmijn en –fabriek. Vanwege een aantal dodelijke ongevallen aldaar, was er die dag een Kgotla georganiseerd waarbij de leidinggevenden de vraag dienden te beantwoorden wat er geregeld moet worden als jij (leidinggevende) nu door een bedrijfsongeval om het leven komt. Persoonlijker kun je het niet maken.
In de sessies die volgden nam ik deel, zo goed en kwaad als het ging. Je moet je voorstellen dat we daar dagen van 16 uur draaiden, het ontzettend warm en indrukwekkend was, wat mijn Engelse spreekvaardigheid nogal beïnvloedde.
Echter meende ik in een gesprek een manager iets horen zeggen over hard systems en soft systems.
Omdat ik niet zeker wist of ik hem goed had begrepen, vroeg ik hem tussen twee sessies in, wat hij precies bedoelde. Ik kreeg namelijk de indruk dat hij processen en regels als soft noemde en de mens als hard. Hij vertelde mij dat dat exact is wat hij zei. Regels, procedures, machines en dergelijke zijn de zachte kant van leidinggeven en organiseren. De mens, relaties, passie, en ontwikkeling de harde kant ervan. Want zei hij, dat gaat over elkaar raken en geraakt worden, over elkaar helpen, en dat kan soms pijnlijk zijn, dichtbij, en emoties oproepen.
Ik kreeg het toen even te kwaad. Werd emotioneel en kreeg tegelijk een combinatie van eureka en halleluja-gevoel. Eindelijk had ik iemand gevonden die mij begreep en die ik begreep, en dan nog wel aan de andere kant van de wereld. Jullie kunnen je voorstellen dat ik de rest van die dag niet veel meer heb gedaan dan met een onbevangen en verbaasde blik heb rondgelopen.
Zijn naam ben ik helaas vergeten, de ontmoeting staat voor altijd in mijn geheugen en mijn hart gegrift. Mijn gevoel had eindelijk handen en voeten gekregen: (met je) hard(t) op de relatie, zacht op de inhoud. Omdat mensen er toe doen, relaties er toe doen, emoties er toe doen.
Daar word ik nou warm van.
Met onbevangen groet,
Martin
Geef een reactie