Sinds de uitvinding van de psychotechniek begin vorige eeuw was het testen van mensen het domein van de psychologen. Er bestaan twee leuke boeken die de Nederlandse geschiedenis van deze vorm van assessment tot onderwerp hebben. Het boek van Bas Kok gaat over het LTP uit Amsterdam en dat heb ik hier eerder beschreven op 1 oktober 2007: Assessment van binnenuit. Het tweede boek is van de Groningse hoogleraar Pieter van Strien en Jacques Dane (2001) en gaat voornamelijk over de geschiedenis van het bureau Psychotechniek in Utrecht *). Het was de tijd van de witte jassen en het onwrikbare geloof in het eigen gelijk, passend bij de verwachting uitgesproken door de eerste hoogleraar psychologie Gerard Heymans uit Groningen. In de komende eeuw van de psychologie, zo geloofde hij, zou deze nieuwe wetenschap de mensheid veel goeds gaan brengen. Voor een serieuze studie over dit onderwerp kun je terecht bij Trudy Dehue (2005): de geschiedenis van het vak. Ook al Groningen overigens.
Of deze verwachting uitgekomen is, laat ik in het midden. Wel weet ik dat Nederland met 30.000 psychologen de hoogste dichtheid ter wereld heeft. Het grootste deel zijn de klinisch psychologen die zich bezighouden met defiant gedrag. Een goede tweede zijn de bedrijfspsychologen die in de wereld van het werk opereren, waaronder selectie en ontwikkeling (assessment en development). Deze psychologen hadden tot de jaren ’80 het monopolie op testgebruik, in stand gehouden door het Herenakkoord tussen beroepsvereniging (NIP), testuitgever (Swets & Zeitlinger) en universiteit (met name de VU). Toen kwam er de klad in. Er ontstonden testaanbieders die ook aan andere (HR) professionals tests gingen leveren, meestal voorzien van een korte training. Het NIP met leden van vooraanstaande bureaus als GITP en LTP verzetten zich tegen deze ontwikkeling. Pogingen om het testgebruik in het algemeen te professionaliseren werden tegengewerkt. Testgebruik was voorbehouden aan psychologen, hoewel een survey van Dave Bartram liet zien dat in Europa zo’n 85% van het testgebruik door niet-psychologen plaatsvindt. Het NIP (en met name sommige leden) vonden dit maar niets en wilden de status quo behouden.
Begin 2009 is er initiatief genomen – vergelijkbaar met het eerdere 4TP – en de wind lijkt nu anders te waaien. Een nieuwe voorzitter van het NIP (Hans Kombrink, geen hoogleraar, geen psycholoog) en diverse andere partijen lijken het eens te kunnen worden over fatsoenlijk en professioneel testgebruik door niet-psychologen. Het initiatief van PI Company (Nico Smid) in samenspraak met Cito (Cor Sluijter) en professor Dave Bartram (SHL en BPS) lijkt nu ook in Nederland in vruchtbare aarde te kunnen vallen. Het testen van mensen door psychologen is lang het domein van psychologen geweest. Maar deze tijd lijkt nu voorgoed voorbij – ook in Nederland. Tijd om dit goed te regelen. The times they are a-changing zoals Bob Dylan in 1964 al zong. Het werd tijd **).
*) De titel is Driekwart eeuw Psychotechniek in Nederland, uitgegeven bij Van Gorcum
**) Zie ook mijn blog England rules the waves
Geef een reactie