Wie kunnen we de schuld geven van burn-out? De verregaande globalisering die maakt dat er altijd wel ergens ter wereld collega’s zijn die we moeten spreken of mailen? De werkgevers? En wie zijn dat dan? Onze directe bazen of de CEO’s van bedrijven? Ze kunnen ons soms wel tot het uiterste drijven: deadlines die gehaald moeten worden, extra werk dat gedaan moet worden vanwege het uitvallen van zieke of ontslagen collega’s en voor sommige medewerkers: afmattende trips naar het buitenland voor bezoeken aan klanten of andere vestigingen.
Thuis zitten kost geld
Vroeger kon je dan nog wel eens business class vliegen (voor mensen van 1.90m met rugklachten, die naar Azië moeten vliegen geen overbodige luxe), maar dat is tegenwoordig alleen nog voor de happy few weggelegd. Er wordt ons geen rust gegund. Als de bedrijfsarts ons dan eens een paar weken naar huis stuurt om op adem te komen, dan voelen we al snel de druk weer van leidinggevenden en HR om te re-integreren. Want dat thuis zitten kost natuurlijk allemaal geld en bovendien kan je niet gemist worden. Bij terugkomst op het werk ligt een nieuwe burn-out al weer op de loer.
Wat er leeft in jouw schaduw
De schuldvraag gaat ons niet naar de weg van heling leiden. Simpelweg omdat we als individu maar zeer weinig invloed hebben om direct iets te veranderen aan de dingen buiten onszelf zoals globalisering, de leidinggevenden in het algemeen of de cultuur van het bedrijf. Het enige waar we direct invloed op uit kunnen oefenen, dat zijn we zelf. In mijn vorige blog schreef ik over Schaduw (kort gezegd: alles wat iemand niet zou willen zijn en wat resideert en/of verdrongen is naar het onbewuste in de psyche van de mens) en ik sloot die af met een vraag voor de lezer: Als je de ogen eens 1 minuut sluit, zou je dan één ding kunnen noemen van wat er leeft in jouw Schaduw? Maar het lastige van Schaduw is dat het onbewust is en kenmerk van het onbewuste is dat je het niet weet. Dus zelfs door de ogen even dicht te doen en te proberen om heel diep in je eigen ziel te kijken, gaat het je niet lukken om de Schaduw te zien. Mijn vraag was dus niet helemaal eerlijk, maar bedoeld om even stil te staan bij het onderwerp.
Herken je eigen projecties
Schaduw kunnen we pas gaan zien via projecties. Datgene dat we bij onszelf niet kunnen zien, dat leggen we buiten onszelf. In het Jung-lexicon lezen we bij projectie dat het gaat over moeilijke emoties en niet te accepteren delen van de persoonlijkheid die in een persoon of object buiten het subject worden geplaatst. Ik zal een voorbeeld geven. Als de werkdruk hoog wordt, dan kunnen we ons enorm gaan ergeren aan die collega’s die de kantjes erbij af lopen. Die collega’s die urenlang bij de koffieautomaat staan te leuteren, ruimschoots de tijd nemen om te lunchen of zich bij het minste of geringste ziek melden. Heel vervelend zulke collega’s als je het zelf zo druk hebt. En het kan natuurlijk objectief ook zo zijn dat deze collega’s inderdaad veel minder output hebben. Maar wat maakt nou dat het hier toch om een projectie gaat? Dat is het feit dat jij je zo buitengemeen irriteert aan je collega. De heftige emotie die de vermeende laksheid van een ander bij je opwekt, verraad dat er sprake is van projectie.
Het herkennen van je eigen projecties is de eerste stap op weg naar het werkelijk leren kennen van jezelf en de eerste stap op weg naar heling van een burn-out. Als het zo moeilijk voor je is om een ander te zien die de tijd neemt om even een kopje koffie te drinken, dan kan ik je verzekeren dat het voor jou zelf dus ook heel moeilijk is om even de tijd te nemen voor een pauze en een kopje koffie.
Als voorbeeld heb ik de vermeende laksheid van een collega genomen, maar er zijn op het werk natuurlijk een oneindig aantal ergernissen en irritaties die we bij anderen menen te zien: collega’s die we te brutaal vinden (zijn we zelf wel assertief genoeg?), collega’s die we te slordig vinden (zijn we zelf misschien iets te perfectionistisch?), wat te denken van de over ambitieuze collega? (zouden we zelf graag eens een promotie willen?). De lijst met irritaties is oneindig lang, maar wel een geweldige bron voor zelfkennis. Overigens, gaat het niet alleen over irritaties en ergernissen, maar feitelijk over alles wat je raakt bij een ander wat het wenselijke niveau te boven gaat. Welke eigenschappen van je collega’s raken jou wel eens meer dan wenselijk is? Welke projecties heb jij? Het kan ook helpen om dit eens aan een goede vriend te vragen. Die ziet deze projecties vaak eerder dan jij ze zelf ziet.
Samuals, A., Shorter, B., Plaut, F., 2001, Jung-lexicon, Rotterdam, Lemniscaat B.V.
Geef een reactie