The Chimp Paradox is een krachtige metafoor voor de samenwerking tussen de rationele en emotionele aspecten van ons brein. Het helpt je op een leuke manier te begrijpen hoe ons emotionele/intuïtieve brein onze besluiten beïnvloedt. De metafoor beschrijft de hersenen in twee modi: de chimpansee modus en de menselijke modus.
De Chimpansee, de Mens en de Computer
Onze chimpansee modus is het gebied van onze hersenen dat wordt aangestuurd door voelen, waarnemen, emotioneel denken en onderbuikgevoelens. Hij is intuïtief, oordeelt snel, denk zwart-wit en kan paranoïde, irrationeel en emotioneel zijn. Zijn belangrijkste drijfveer is overleven.
Aan de andere kant is er onze menselijke modus. Deze is rationeel, feitelijk onderbouwd, denkt in grijstinten en werkt met een evenwichtig oordeel. Het wordt aangedreven door een groter doel in het leven dan door de pure overlevingsinstincten van de chimpansee.
Er is een derde aspect aan de metafoor, namelijk de computer in ons brein. Deze computer, die bij de geboorte een lege harde schijf had, bevat onze opgeslagen overtuigingen waarvan sommige positief, andere negatief, andere diepgeworteld en moeilijk te veranderen zijn en andere gemakkelijker te herprogrammeren.
De chimpansee en de mens wenden zich eerst tot de computer voor een advies. De chimpansee, de mens en de computer samen dicteren hoe we denken, voelen, handelen en ons gedragen.
Het samenspel
In ons dagelijks leven is er een constant samenspel tussen de chimpansee en de mens (zoals een hybride auto die schakelt tussen batterij en benzine).
Er zullen echter momenten zijn waarop onze innerlijke chimpansee, die vijf keer sterker is dan ons mens, het overneemt. Op de momenten wanneer we moe, verveeld, ontevreden of misschien angstig zijn, kan ons brein makkelijk worden gekaapt door de chimpansee. Je kunt het chimpansee deel van je natuur niet omzeilen, en je kunt het ook niet met wilskracht beheersen. Je moet het erkennen en een ‘managementplan’ hebben om krachtige emoties los te laten en ze te verwerken.
De chimpansee managementtechnieken
Drie simpele ‘managementtechnieken’ om de chimpansee tevreden en onder controle te houden, zodat we effectievere besluiten nemen en beter presteren:
- Beweging: je moet de chimpansee helpen de emotie los te laten waarmee hij worstelt. Je moet een veilige manier vinden voor de chimpansee om zijn opgekropte emotie op een gezonde manier te kanaliseren i.p.v. te worden uitgedrukt middels ongepast gedrag.
- Kooi: Na uitgeraasd te zijn, zal de chimpansee moe zijn en meer openstaan voor een weloverwogen, rustiger gesprek. Als hij opnieuw opstart, betekent dit dat hij nog niet alle emoties volledig heeft gelucht. Het kan een paar ‘takes’ nodig hebben voordat de chimpansee weer in de kooi kan worden gestopt. Stop hem in zijn kooi! Hier kan hij stoom afblazen, en als hij uitgeraasd is kan hij op een betere manier met een situatie omgaan.
- Bananen: geef hem een banaan. Er zijn twee soorten bananen: afleiding en beloning. Gebruikelijke bananen voor de meest chimps zijn lof en goedkeuring door anderen.
Communicatie: “think from outside in”
Communicatie is cruciaal voor elke relatie. Het niet goed kunnen communiceren kan leiden tot frustraties en conflicten. Er zijn vier communicatiekanalen: Chimp > Chimp, Mens > Mens, Mens > Chimp, Chimp > Mens.
De meest productieve gesprekken zijn van mens tot mens. De minst productieve zijn van Chimp tot Chimp. Onthoud dat wanneer je met een ander persoon praat hij ook een mens, chimpansee en een computer in zich heeft. We kunnen de manier waarop andere mensen zich aan ons presenteren niet veranderen, maar je kunt hen wel helpen bij het beheren van hun chimpansee. Daarom is onze opdracht om in gesprek met anderen precies te weten wie er op dat moment voor ons staat zodat wij onze communicatie op elkaar kunnen afstemmen.
Tot slot
Ik weet zeker dat je tijden in je leven of werk kunt herkennen waarin je bijna moeiteloos geweldige dingen hebt bereikt, je helemaal ‘in flow’ bent geweest. Dat waren de momenten dat je innerlijke mens en innerlijke chimpansee in harmonie leefden.
Het leren van een succesvolle wisselwerking tussen onze intuïtieve/emotionele vermogens en onze rationele/logische vermogens is de sleutel tot onze groei en ontwikkeling. Tip: zorg dat je altijd een banaantje bij de hand hebt 😉
Geef een reactie